Page 19 - Περί Ιερωσύνης
P. 19
www.pemptousia.gr Τεύχος 36 / Ιερωσύνη / 18 Ιανουαρίου 2016 ΑΝΑΛΕΚΤΑ
του Παύλου είναι φανερό ότι οι διάκονοι εκπλήρωναν της Αρχιερωσύνης, και τα οποία έγιναν διάδοχοί τους
καθήκοντα που απέρρεαν από την ιερωσύνη. Τούτο στο Επισκοπικό αξίωμα. Τέτοιοι ήσαν ο Τιμόθεος στην
επιβεβαιώνεται και από τους άμεσους διαδόχους των Έφεσο κι ο Τίτος στην Κρήτη.
Αποστόλων, όπως π.χ. τον Ιγνάτιο τον Θεοφόρο. Τα
καθήκοντα αυτά συνίσταντο στο να βοηθούν το έργο Όρισμένα πρόσωπα επίσης, απ’ ότι φαίνεται από τις
του πρεσβύτερου και του Επισκόπου στην τέλεση των επιστολές του Παύλου, αποστέλλονταν και ενεργούσαν
θείων μυστηρίων, όπως ακριβώς συμβαίνει και σήμερα. εν ονόματι των Αποστόλων, όταν η προσωπική παρου-
σία των τελευταίων ήταν εκ των πραγμάτων αδύνατη:
Ο Θεσσαλονίκης Συμεών προσδιορίζει ως εξής, κατά π.χ. ο Τιμόθεος, ο Επαφρόδιτος, ο Άρχιππος κ.ά. (Φι-
την ορθόδοξη μυσταγωγική παράδοση, τις μεταξύ των λιπ. β’ 19-30. Κολ. δ’ 17 κ.ά.). Στους απεσταλμένους
τριών βαθμών της ιερωσύνης διακρίσεις: ο Επίσκοπος, αυτούς φαίνονται τα πρώτα δείγματα του ειδικού επι-
λέει είναι εικόνα του Θεού και μετά απ’ αυτόν ο πρε- σκοπικού αξιώματος που διακρίνεται σαφώς από το
σβύτερος, και για τα άλλα χαρίσματα, και επειδή τελεί του πρεσβύτερου. Το αξίωμα αυτό των εκτάκτων απε-
τη θεία Ευχαριστία. Ο Επίσκοπος λοιπόν είναι εικόνα σταλμενων των Αποστόλων έλαβε σταδιακά την μόνι-
του Πατέρα των Φώτων, από τον οποίον πηγάζει κάθε μη Επισκοπική ιδιότητα, όπως συνέβη με τον Τιμόθεο
αγαθό και κάθε τέλειο δώρο, και για όλα αυτά μετα- στην Έφεσο και τον Τίτο στην Κρήτη. Η εξέλιξη αυτή
δίδει φωτισμό. Ο πρεσβύτερος προτυπώνει τις υπέρτε- σε τοπικό επίσκοπικό αξίωμα παρουσιάσθηκε και πιο
ρες τάξεις και είναι δεύτερο φως, μεταδίδει και τελεί νωρίς, στην εκκλησία των Ιεροσολύμων όπου, σύμφωνα
τα μυστήρια, και γι’ αυτό λέγεται και τελεστικός. Ο με αξιόπιστες μαρτυρίες, ο αδελφόθεος Ιάκωβος έγινε
διάκονος δε είναι η τρίτη τάξη και προτυπώνει τους ο πρώτος Επίσκοπός τους.
λειτουργικούς αγγέλους, οι οποίοι αποστέλλονται σ’
όσους θα κληρονομήσουν τη σωτηρία, και γι’ αυτό κή- Τέλος η διάκριση αυτή των τριών βαθμών της ιερω-
ρυκας και ετοιμάζων, και λειτουργικός ονομάζεται. σύνης, εκτός από τις αγιογραφικές μαρτυρίες, κατο-
χυρώνεται και από ολόκληρη την εκκλησιαστική μας
Στον καθένα από τους τρεις βαθμούς της ιερωσύνης παράδοση, και ιδιαίτερα, από τους αποστολικούς πα-
διακρίνουμε και ορισμένα αξιώματα ή οφφίκια, τα τέρες Ιγνάτιο τον Θεοφόρο και Πολύκαρπο Σμύρνης.
οποία είναι διοικητικής φύσεως, τιμητικά και όχι δογ- Αργότερα όλα όσα αφορούσαν την ιερωσύνη καθορί-
ματικά, και γι’ αυτό δεν μεταβάλλουν την ουσία κάθε στηκαν με περισσότερη ακρίβεια από τις Οικουμενικές
βαθμού. Έτσι, ο βαθμός του διακόνου περιλαμβάνει Συνόδους, οι οποίες ρύθμισαν λεπτομερώς τη δομή της
τις διακρίσεις του αρχιδιακόνου, του δευτερεύοντος ιερωσύνης, ώστε να υπάρχει σήμερα η πρέπουσα ευ-
και του τριτεύοντος. Ο του πρεσβύτερου περιλαμβάνει ταξία και να επιτελειται κανονικά το έργο της Εκκλη-
τις διακρίσεις του πρωτοπρεσβύτερου, του οικονόμου, σίας. Έτσι, ενώ στην πρώτη Εκκλησία η ορολογία ήταν
του μεγάλου οικονόμου, του συγγέλλου, του πρωτο- συχνά κοινή —όπως είδαμε οι πρεσβύτεροι ονομάζο-
συγγέλλου, του αρχιμανδρίτου, του μεγάλου πρωτο- νταν συχνά και επίσκοποι, αλλά και οι Απόστολοι ονό-
συγγέλλου κλπ. Τέλος, ο βαθμός του Επισκόπου πε- μαζαν καμία φορά τον εαυτό τους «συμπρεσβύτερο»
ριλαμβάνει το αξίωμα του βοηθού Επισκόπου, όταν (Α’ Πέτρ. ε’ 1) και «διάκονο» (Α’ Κορ. γ’ 5. Β’ Κορ. γ’
αυτός υπάγεται διοικητικά σε άλλον Επίσκοπο, του 6. στ’ 4 κ.ά.)— τελικά η Εκκλησία καθόρισε το ζήτημα
Μητροπολίτου, όταν δεν υπάγεται σε άλλον Επίσκοπο, με την πρέπουσα ακρίβεια, όπως το βλέπουμε σήμερα.
του Αρχιεπισκόπου και του Πατριάρχη. Ο τελευταίος
είναι ανεξάρτητος από όλους τους άλλους και σ’ αυτόν Αυτά λοιπόν για το θείο μυστήριο της ιερωσύνης που
υπάγονται οι λοιποί Μητροπολίτες και βοηθοί Επίσκο- καμμιά άλλη τάξη ή αποστολή δεν μπορεί να αντικα-
ποι που βρίσκονται στην περιοχή του Πατριαρχικού ταστήσει. Είναι ένα μυστήριο που κατεβάζει τον ουρα-
κλίματος, αποτελώντας ανεξάρτητη και «αυτοκέφα- νό στη γη και που ανεβάζει τη γη (την θεανθρωποποι-
λη» Εκκλησία. ηθείσα από τον Χριστό φύση του Αδάμ) υπεράνω των
ουρανών. Είναι μια διακονία που ενσαρκώνει όλη τη
Η διάκριση μεταξύ Επισκόπου και πρεσβύτερου κατά χάρη και εξουσία του Σωτήρα μας Χριστού και συνεχί-
την αποστολική εποχή ήταν κάπως ασαφής, κι αυτό ζει το έργο Του μέχρι της Δευτέρας Παρουσίας. Η Αγία
διότι τότε πραγματικοί επίσκοποι ήσαν οι Απόστο- Γραφή και ιδιαίτερα ο Απ. Παύλος μας μιλούν συχνά
λοι. Όταν οι Απόστολοι διασκορπίστηκαν σε διάφο- για το μεγαλείο της και για τις ιδιότητες και τα καθή-
ρους τόπους και ίδρυαν χριστιανικές εκκλησίες, χειρο- κοντα που πρέπει να χαρακτηρίζουν τους λειτουργούς
τονούσαν παντού πρεσβυτέρους, τους οποίους συχνά της. Αρκεί να μελετήσει κάποιος μεταξύ άλλων τις Α’
ονόμαζαν επισκόπους, για τις συνήθεις αγιαστικές και Β’ προς Τιμόθεον και την προς Τίτον επιστολή του
και ποιμαντικές ανάγκες. Επίσκοποι όμως στην κυ- Απ. Παύλου, αλλά και άλλα κείμενα, όπως Πράξ. ιδ’
ριολεξία ήσαν οι Απόστολοι, οι οποίοι είχαν τη γενική 23, κ’ 28 κ.ά., Ίακ. ε’ 14 κ.ά.
πρόνοια της Εκκλησίας. Όταν η Εκκλησία εξαπλώθηκε
και οι Απόστολοι δεν μπορούσαν να εξασκούν παντού Πηγή: vatopedi.gr (Γέροντος Ιωσήφ, Λόγοι Παρα-
προσωπική παρακολούθηση και διοίκηση, φρόντιζαν κλήσεως, Ψυχωφελή Βατοπαιδινά 15, σ. 303-318
να μεταβιβάζουν την αποστολική εξουσία τους σε άλλα σε νεοελληνική απόδοση)
κατάλληλα πρόσωπα, στα οποία μεταβίβαζαν τη Χάρη
Σελίδα 19
