Page 13 - Τα Θρησκευτικά στην Εκπαίδευση
P. 13
www.pemptousia.gr Τεύχος 15 / Το μάθημα των Θρησκευτικών στην Εκπαίδευση / 10 Οκτωβρίου 2013 ΑΝΑΛΕΚΤΑ
γ) Σύμφωνα με το νέο Πρόγραμμα Σπουδών οι από τους γονείς τούτων αυτόκλητος ζητήση δις και
μικροί μαθηταί διδάσκονται να είναι χειραφετημένοι τρις, ως χάριν, την είσοδον του τέκνου του εις της
από «ό,τι ονομάζεται “πρόσδεση στο παρελθόν”», κατηχήσεως την παράδοσιν» (έκδ. εν Αθήναις, 1933,
δηλαδή την πίστη των γονέων τους, οι δε διδάσκο- υπό Θεμ. Π. Βορίδου).
ντες τα Θρησκευτικά προτρέπονται να «αποστασιο-
ποιούνται, κατά το δυνατόν, από την θρησκεία στην Για το περιεχόμενο της Ορθοδόξου Χριστιανικής
οποία ενδεχομένως ανήκουν είτε πατροπαράδοτα αγωγής έχει γίνει πολλή συζήτησις από αξιόλογους
είτε από επιλογή». θεολόγους. Κατά καιρούς με ανακοινώσεις σε συνέ-
δρια και με άρθρα, έχουν γίνει προτάσεις για την
δ) Η προσφερόμενη θρησκευτική αγωγή δεν έχει υπέρβασι των δυτικών θεολογικών επιδράσεων στο
αναφορά στον Χριστό ως Θεό, Σωτήρα και Λυτρω- αναλυτικό πρόγραμμα και στο περιεχόμενο του μα-
τή, όπως τον γνωρίζουμε από την Ορθόδοξη Πίστη θήματος. Στόχος των προτάσεων ήταν ο προσανα-
μας, αλλά κατά τρόπο πανθρησκειακό «καλείται να τολισμός του μαθήματος προς την κατεύθυνσι της
εστιάσει το ενδιαφέρον του μαθητή στην ανθρώπι- καλλιέργειας του Ορθοδόξου εκκλησιαστικού φρο-
νη διάσταση των θρησκειών… ως διαχρονική πηγή νήματος.
έμπνευσης για τον πολιτισμό και άντλησης προσω-
πικού αλλά και συλλογικού υπαρξιακού νοήματος». Ο καθηγητής Νίκος Ματσούκας π.χ. έγραφε με-
ταξύ άλλων: «Καταλαβαίνει κανείς εύκολα πως δεν
Είναι προφανές ότι οι αρχιτέκτονες του νέου είναι δυνατό να ευοδωθούν οι σκοποί του θρησκευ-
Προγράμματος Σπουδών έχουν κατά νου να αποδο- τικού μαθήματος, που στην προκειμένη περίπτωση
κιμάσουν ό,τι δεν πρόλαβαν να γκρεμίσουν οι Βαυ- για μας είναι η καλλιέργεια του ορθοδόξου φρο-
αροί της Αντιβασιλείας του Όθωνος. νήματος, αν δεν υπάρχουν τα πολιτιστικά αγαθά
της βυζαντινής παραδόσεως και δάσκαλοι που θα
Ο άκρατος εκδυτικισμός της δημοσίας εκπαιδεύ- εμπνεύσουν το μεράκι γι’ αυτά τα αγαθά. Προϋ-
σεως εκείνης της εποχής, παρότι απέκοψε την γενι- ποτίθεται βέβαια η ύπαρξη του ζωντανού χριστια-
κώτερη Παιδεία από τις φυσικές της αξίες που ξε- νικού πνεύματος που εκφράζεται στα πλαίσια της
κινούσαν από την αρχαία Ελλάδα και δημιουργικά λατρείας». Και σχεδόν συμπερασματικά, σαν μία
πέρασαν στην χριστιανική Βυζαντινή αυτοκρατορία προτροπή εξόδου της θεολογίας και της θρησκευ-
και κατόπιν στην παιδεία των διδασκάλων του Γέ- τικής παιδείας από την «βαβυλώνεια αιχμαλωσία»
νους και των κρυφών σχολειών, δεν είχε οριστικά τους στα δυτικά πρότυπα, συμπληρώνει: «Το ανα-
ακυρώσει τον Ορθόδοξο χαρακτήρα του μαθήματος λυτικό πρόγραμμα του θρησκευτικού μαθήματος
των θρησκευτικών. Η θρησκευτική παιδεία, αν και πρέπει να αναθεωρηθεί από τα βάθρα του και να
δεν στοιχούσε ακριβώς στις προσδοκίες και στα δοθεί με τρόπο πιό συγκεκριμένο η ιστορική ζωή
οράματα των πατέρων του νεωτέρου Ελληνισμού, τής Ορθοδοξίας» (περιοδ. ΣΤΝΑΞΗ, τεύχ.: (1982),
του αγίου Κοσμά του Αιτωλού, του Καποδίστρια, σελ. 36 και 40).
του Μακρυγιάννη, των αγίων Νεομαρτύρων, εν τού-
τοις διατηρούσε τον χαρακτήρα της διδασκαλίας Με το νέο Πρόγραμμα Σπουδών, εις πείσμα της
της Ορθοδόξου Πίστεως. ανάγκης για μία Ορθόδοξη διδαχή με τα «αγαθά
της βυζαντινής μας παραδόσεως», επιβάλλεται ένας
Ακόμη και ο πολύς Αδαμάντιος Κοραής, ο οποίος σύγχρονος βαρλααμιτισμός που εισχωρεί βάναυσα
δεν συμπαθούσε την παιδεία που πήγαζε από την στα σπλάγχνα του Γένους. Η συμπαντική παιδεία,
βυζαντινή μας παράδοσι και διατηρήθηκε στους κύ- με μορφή διαφορετική από εκείνη του παλαιού βαρ-
κλους των Κολλυβάδων, δεν δίσταζε να υποστήριξη λααμιτισμού, με τα χαρακτηριστικά του πανθρη-
τον κατηχητικό χαρακτήρα τής δημοσίας παιδείας σκευτικού συγκρητισμού, εισβάλλει στα σχολεία για
στό άναγεννώμενο ελληνικό κράτος. Στις «Σημει- να ακυρώση την Παιδεία του Γένους. Επιχειρείται
ώσεις εις το προσωρινόν πολίτευμα της Ελλάδος να αποκοπούν τα παιδιά από τις ζωογόνες ρίζες της
του 1822 έτους» (το Σύνταγμα της Α’ εν Επιδαύ- πατροπαραδότου Ορθοδόξου Πίστεως, που καθίστα
ρω Εθνοσυνελεύσεως), σχολιάζοντας το άρθρο που τους ανθρώπους Σώμα Χριστού, Εκκλησία Χριστού,
άφορα στην δημόσια παιδεία, ορίζει την μορφή της «κοινωνούς θείας φύσεως» (Β’ Πέτρ. α’ 4), και να
θρησκευτικής παιδείας ως «κατήχησιν» και κάνει αφομοιωθούν στην χοάνη μιας ουμανιστικής θρη-
τις εξής σημαντικές και για την σημερινή πραγμα- σκευτικότητος που δεν ελευθερώνει τον άνθρωπο
τικότητα παρατηρήσεις: «Το αίτιον, διατί ονομάζω από την αμαρτία και τον θάνατο, δεν τον οδηγεί
τελευταίαν την Κατήχησιν, είναι ότι, επειδή υποθέτω στον αγιασμό και την θέωσι, αλλά, τουναντίον, τον
ανοικτά τα κοινά σχολεία όχι μόνον εις όλας τας αι- προετοιμάζει για να αποδεχθή την δαιμονική Παν-
ρέσεις των χριστιανών, αλλά και εις τους Ιουδαίους θρησκεία.
και εις τους Τούρκους, καλόν είναι να παραδίδεται
η κατήχησις δύο ημέρας της εβδομάδος μόνας, εις Αυτός ο ιδιότυπος νεοβαρλααμιτισμός επιβάλλε-
μόνα των Ανατολικών τα τέκνα, μετά την απόλυσιν ται από μια μερίδα θεολόγων, οι οποίοι δείχνουν
των ετεροδόξων οποιωνδήποτε, παρεκτός αν κανείς πως εχθρεύονται την ησυχαστική θεολογία του αγί-
Σελίδα 13
