Page 15 - ioannou-theologia
P. 15
γιατί ο Χριστός είναι ένα μόνο από τα Πρόσωπα της Θεότητας, και όχι
και τα Τρία μαζί). Αλλά η ενανθρώπηση συνιστά την σπουδαιότερη θεία
ενέργεια, και ως ενέργεια απολύτως ελεύθερη (δεν αποτελεί αυτή η
τελευταία καθόλου «απορροή» της Θείας φύσης, με πλατωνική έννοια,
και άλλη είναι η σημασία του πατερικού όρου «πρόοδος» της Ουσίας),
συνεπάγεται ότι ο Θεός θα μπορούσε πράγματι και να μην είχε
ενσαρκωθεί. Δεν είναι η Ενσάρκωση υποχρεωτική για τον Υιό.
Αντιθέτως, ο Υιός θέλησε και έγινε άνθρωπος, τη ευδοκία βέβαια του
Πατρός και συνεργεία του Αγίου Πνεύματος. Αυτή η περίεργη
«θεσμοποίηση» της άκτιστης θείας ενέργειας, η μεταβολή της σε
«απορροή» της Θείας ουσίας, ο μετασχηματισμός της σε μια
υποβαθμισμένη αντανάκλαση της Θείας Ουσίας στα της δημιουργίας,
συνιστά παρανόηση. Και αυτό γιατί, αν και όχι Ουσία, η Ενέργεια του
Θεού φέρει εντός της τον όλο Θεό. Όλα αυτά συνιστούν μάλλον μια
ανεπίγνωστη επίδραση από τον Παπισμό. Ούτε το ενεργείν στο Θεό,
παρόλο που θεμελιώνεται στη Θεία φύση (ο Θεός ειναι φύσει αγάπη,
αλήθεια κλπ), απαιτεί μια ειδικότερη θεμελίωση και επεξήγηση, καθότι
είναι ελεύθερη «πρόοδος» της θείας φύσης προς τα έξω (η θεία
ενέργεια, σύμφωνα με όλους τους Πατέρες, είναι «της Ουσίας» γι’ αυτό
και ειναι κάτι κοινό και στα Τρία Αγία Πρόσωπα της Θεότητες). Μεταξύ
ακτίστου εξάλλου και κτιστού δεν υφίσταται πλήρης οντολογική
αντιστοιχία, για να κάνουμε τέτοιες ακροβασίες στα της Θεολογίας. Το
αντίθετο.
Ρώτησα λοιπόν τον Γέροντα για όλα αυτά. Ο πατήρ μου είπε ότι «είτε
είναι έτσι είτε δεν είναι δεν μας αφορά. Το παν είναι η ταπείνωση». Και
αυτό θεωρώ -ας μου συγχωρεθεί άλλη μια φορά η τόλμη- ως
αποκάλυψη στην Εκκλησία, γιατί δείχνει τη μεγάλη σημασία της
ταπεινώσεως, που περιφρουρεί ακόμη και το δόγμα από τη λογική,
διανοητική περιέργεια και αδηφαγία. Εδώ ακριβώς έγκειται το
πρόβλημα, που ταλανίζει ιδίως τη δυτική θεολογία (αυτά όλα φτάνουν
σε εμάς ευτυχώς ως απηχήματα). Ποτέ μέχρι τώρα δεν υπήρχε τέτοια
έρευνα των ενδοτριαδικών σχέσεων στη Θεολογία όσο σήμερα, στον
14
