Page 3 - konstantinou-megvasileios

μάλιστα, γνώρισε όχι μια ενιαία μορφή μοναχισμού, αλλά διαφορετικές
μορφές του. Έτσι έχοντας μια ευρύτερη θεωρητική και πρακτική εμπειρία
του μοναχισμού, ίδρυσε το 360, την πρώτη του Μονή, κοντά στη

Νεοκαισάρεια του Πόντου, σε μια περιοχή όπου η οικογένειά του
4
δημιουργούσε στον ασκητισμό, μια πρώιμη παράδοση .
Δεν μας άφησε ένα μοναστικό καταστατικό στον τύπο των

κατοπινών βυζαντινών τυπικών. Όμως οι αρχές του εντοπίζονται
διάχυτες σε διάφορα έργα, ιδιαίτερα, όμως, στα «Κεφάλαια τῶν κατά
πλάτος ὅρων», και «Κεφάλαια τῶν όρων τῶν κατ' ἐπιτομὴν». Σε γενικές

γραμμές αν θα χαρακτηρίζαμε με μία λέξη τον βασιλειανό μοναχισμό, θα
του δίναμε τον όρο «βιβλικός». Συχνότατα στις αποκρίσεις του, απαντά με
παραπομπή αντίστοιχου βιβλικού χωρίου . Ωστόσο θα ήταν λάθος να τον
5
χαρακτηρίσουμε ως ένα τυπικό «νομικό» μοναχισμό.

Mango, Ο Μοναχισμός, στο Βυζάντιο η αυτοκρατορία της Νέας Ρώμης, 6 ανατυπ.
η
Μετάφρ.-σημ. Δημ. Τσουγκαράκης (Αθήνα: ΜΙΕΤ, 2013), 133-134.
4 Γενικά υπήρχε παράδοση της οικογενείας ασκητισμού στα μέρη του Πόντου. Βλ. επί
παραδείγματι «Ποταμὸς δὲ ὁ Ἶρίς ἐστι μέσον διαρρέων τὸν Πόντον, ὃς ἀπ' αὐτῆς τῆς
Ἀρμενίας τὰς ἀρχὰς ἔχων διὰ τῶν ἡμετέρων τόπων ἐπὶ τὸν Εὔξεινον Πόντον τὸ ῥεῖθρον
ἐκδίδωσι. Περὶ τοῦτον εὑρών τινα τόπον ὁ νεανίας ὕλῃ βαθείᾳ κομῶντα καὶ λαγόνι τινὶ
τῆς ὑπερτεταμένης τοῦ ὄρους ῥαχίας ἐγκε κρυμμένον ἐν αὐτῷ διῆγε, τῶν ἀστικῶν
θορύβων καὶ τῶν ἀπὸ στρατείας τε καὶ τῆς ἐν δικαστηρίοις ῥητορικῆς ἀσχολημάτων
πόρρω γενόμενος. Καὶ πάντων τῶν κατὰ τὸν βίον περιηχούντων τὴν ἀνθρωπίνην ζωὴν
ἑαυτὸν ἐλευθερώσας πρεσβύτας τινὰς πενίᾳ καὶ ἀρρωστίᾳ συζῶν τας ταῖς ἰδίαις χερσὶν
ἐθεράπευε, πρέπειν δοκιμάσας τῷ ἰδίῳ βίῳ τὴν τοιαύτην ἀσχολίαν διὰ φροντίδος ἔχειν»,
Γρηγόριος Νύσσης, Εἰς τὸν βίον τῆς Ὁσίας Μακρίνας, PG 46, 968Α.-Β.
5 «The communities needed rules, grounded on holy scripture, and Basil set out to provide
these» στο H. Chadwick, «Basil of Caesarea», στο The Church in Ancient Society: From Galilee to
Gregory the Great (Oxford University Press, 2001), 334.

2