Page 5 - konstantinou-megvasileios

8
πάντως, άσκησε και αγάπησε τον ερημιτισμό . Ωστόσο αντιλήφθηκε πως
αυτή η μορφή, δεν υποστηρίζει τα παραπάνω.

2.2. Μοναχική ακτημοσύνη και κοινοκτημοσύνη:

Στον μοναχισμό του κυριάρχησε η ακτημοσύνη και
κοινοκτημοσύνη. Όπως σχολίασε ο Γρηγόριος Θεολόγος, δημιούργησε το

συγκρότημα του, δεχόμενος να στερηθεί, αυτά με τα οποία κάποτε
9
διέπλεε ανάλαφρα την θάλασσα της ζωής . Κινούμενος βιβλικά,
υποστήριζε πως λαμβάνοντας κάποιος το μοναχικό σχήμα, όφειλε την

όποια περιουσία διέθετε, όχι να την αφήσει αδιάκριτα στους συγγενείς,
αλλά να εφαρμόσει με διάκριση την φιλανθρωπία . Σε καμία περίπτωση
10

θεραπεία δὲ ἁμαρτήματος ἐπιστημόνως παρὰ τοῦ εἰλικρινῶς ἀγαπήσαντος κατορθοῦται.
Ὁ γὰρ ἀγαπῶν, φησὶν, ἐπιμελῶς παιδεύει. Ὃν ἐπὶ τῆς μονώσεως εὑρεῖν ἄπορον, μὴ
προενωθέντα κατὰ τὸν βίον· ὥστε συμβαίνειν αὐτῷ τὸ εἰρημένον ἐκεῖνο· Οὐαὶ τῷ ἑνὶ, ὅτι
ἐὰν πέσῃ, οὐκ ἔστιν ὁ ἐγείρων αὐτόν…Οὔτε γὰρ τῷ δοξαζομένῳ συγχαίρειν, οὔτε
συμπάσχειν δυνατὸν τῷ πάσχοντι, ἐν τῇ διαστάσει τοῦ βίου, οὐ δυναμένου κατὰ τὸ εἰκὸς
ἑκάστου γινώσκειν τὰ τοῦ πλησίον…Εἶτα καὶ ἑνὸς μὴ ἐξαρκοῦντος ὑποδέξασθαι πάντα
τὰ πνευματικὰ χαρίσματα, ἀλλὰ κατὰ τὴν ἀναλογίαν τῆς ἐν ἑκάστῳ πίστεως, τῆς
ἐπιχορηγίας τοῦ Πνεύματος γινομένης, ἐν τῇ τῆς ζωῆς κοινωνίᾳ, τὸ ἑκάστου ἴδιον
χάρισμα κοινὸν τῶν συμπολιτευομένων γίνεται…Ὁ μὲν οὖν καθ' ἑαυτὸν ζῶν ἓν τυχὸν
ἔχει χάρισμα, καὶ τοῦτο ἄχρηστον ποιεῖ διὰ τῆς ἀργίας, κατορύξας ἐν ἑαυτῷ· ὅπερ ἡλίκον
ἔχει κίνδυνον, ἴστε πάντες οἱ ἀνεγνωκότες τὰ Εὐαγγέλια· ἐν δὲ τῇ τῶν πλειόνων
συμβιώσει καὶ τοῦ ἰδίου ἀπολαύει, πολυπλασιάζων αὐτὸ τῇ μεταδόσει, καὶ τὰ τῶν ἄλλων
ὡς ἑαυτοῦ καρποῦται», Βασίλειος Καισαρείας, Κεφάλαια τῶν κατά πλάτος ὅρων, PG 31,
928D-932Β.
8 «μέγιστον ὄφελος ἡμῖν ἡ ἐρημία παρέχεται, κατευνάζουσα ἡμῶν τὰ πάθη», Βασίλειος
Καισαρείας, Ἐπιστολαί, Β΄ Γρηγορίῳ ἑταίρῳ, PG 32, 225B-C. Βλ. και Γ. Φλωρόφσκυ, «Ο
Άγιος Βασίλειος και Μοναχισμός», στο Οι Βυζαντινοί Ασκητικοί και Πνευματικοί Πατέρες.
Μεταφρ.-σημ. Παναγιώτης Πάλλης (Θεσσαλονίκη: Π. Πουρναρά, 1992), 123-230.
9 «καὶ πάντων ἐκβολὴν στέρξας, ὧν ποτε εἶχε, κούφως διέπλει τὴν τοῦ βίου θάλασσαν»,
Γρηγόριος Θεολόγος, Εἰς τὸν Βασίλειον Ἐπίσκοπον Καισαρείας Καππαδοκίας Ἐπιτάφιος,
PG 36, 576A.
10 «λογίζομαι, ὅτι τὸν ἐξερχόμενον ἀπὸ τῶν ἰδίων, σκοπῷ τοιούτῳ, οὐ χρὴ
καταφρονητικῶς περὶ τῶν διαφερόντων αὐτῷ διακεῖσθαι, ἀλλὰ πειρᾶσθαι πάντα μετὰ
ἀκριβείας λαβόντα, ὡς τῷ Κυρίῳ λοιπὸν ἀφιερωμένα, μετὰ πάσης εὐλαβείας οἰκονομεῖν,
ἢ δι' ἑαυτοῦ, ἐὰν δυνατῶς καὶ ἐμπείρως ἔχῃ, ἢ διὰ τῶν μετὰ δοκιμασίας πολλῆς
ἐπιλεγέντων, καὶ ἀπόδειξιν δεδωκότων τοῦ δύνασθαι πιστῶς καὶ φρονίμως οἰκονομεῖν·
εἰδότα, ὅτι οὐκ ἀκίνδυνόν ἐστιν οὔτε τὸ προσαφιέναι τοῖς οἰκείοις, οὔτε τὸ διὰ τοῦ
τυχόντος οἰκονομῆσαι...Πανταχοῦ δὲ φυλακτέον ἡμῖν, μὴ, προφάσει μιᾶς ἐντολῆς,
ἑτέραν φανῶμεν καταλύοντες. Οὔτε γὰρ μάχεσθαι, οὔτε συνδιαπληκτίζεσθαι τοῖς
ἀγνωμονοῦσιν εὐπρεπὲς ἡμῖν· ἐπείπερ δοῦλον Κυρίου οὐ δεῖ μάχεσθαι, ἀλλὰ τὸν
ἀγνωμονούμενον παρὰ τῶν κατὰ σάρκα συγγενῶν μνημονεύειν χρὴ τοῦ Κυρίου

4