Page 3 - ksynadas-psaltiki-thraki

συγκεκριμένο μελουργό τίποτα άλλο δεν μας είναι γνωστό εκτός από το
6
έργο του το οποίο αφορά έργα του Μαθηματαρίου .
Δεν είναι υπερβολή να υποστηρίξουμε ότι κοντά στον παππού του
Γρηγόριο ο μετέπειτα Λαμπαδάριος του Ευαγούς Βασιλικού Κλήρου
7
8
Μανουήλ Δούκας ο Χρυσάφης, πήρε τα πρώτα μαθήματα Ψαλτικής .
Ο Μανουήλ Δούκας ο Χρυσάφης είναι ένας από τους πιο
9
σημαντικούς μουσικούς εκπροσώπους της περιόδου πριν την Άλωσης της
Κωνσταντινούπολης και μια από τις κορυφαίες μορφές στην ιστορία της
Ψαλτικής Τέχνης. Τόσο μεγάλη ήταν η αναγνώριση προς το πρόσωπό του
ώστε να φτάσει στα χρόνια της Αλώσεως να είναι ο αληθώς Μαΐστωρ .
10
Ο Μανουήλ ως Λαμπαδάριος του ευαγούς βασιλικού κλήρου
μαρτυρείται ήδη από το 1439-1440 έτος συγγραφής του Κώδικα 31 της
βιβλιοθήκης του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων . Ως Λαμπάδαριος του
11
βασιλικού κλήρου ήταν επίσης οικείος των δύο Παλαιολόγων του Ιωάννη

και του Κωνσταντίνου . Μετά την άλωση ο Μανουήλ βρέθηκε στην
12
13
14
Σπάρτη, στην Κρήτη και στην Σερβία άγνωστο για πόσο .
Το έργο του Μανουήλ Χρυσάφη είναι πλούσιο και ιδιαιτέρως
σημαντικό . Ο Χρυσάφης είναι αυτός που μελοποίησε και ολοκλήρωσε το
15

6 Για το έργο του Γρηγορίου Ιερομονάχου του εκ Σηλυβρίας βλ. Σωφρόνιου
Ευστρατιάδη, (Μητρ.), «Θράκες Μουσικοί», Επαιτηρίς Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών, 12,
1936, σ.σ. 46-75, σ.53.
7 Η πληροφορία από τον Μ. Χατζηγιακουμή, Χειρόγραφα Εκκλησιαστικής
Μουσικής 1453-1820, Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, Αθήνα, 1980, σ.81 υπ.8 όπου
παραπέμπει στον Α. Παπαδόπουλο – Κεραμέα.
8 Κ. Καραγκούνη, Η Παράδοση και η Εξήγηση του μέλους των Χερουβικών της
Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής μελοποιίας, Ίδρυμα Βυζαντινής Μουσικολογίας, Αθήνα,
2003, σ.246.
9 Βιογραφικά για τον Μανουήλ Χρυσάφη βλ. Γ. Στάθη, «Μανουήλ Χρυσάφης…»,
ο.π., σ.σ.34-35, Κ. Καραγκούνη, ο.π., Μ. Χατζηγιακουμή, ο.π. και Γ. Παπαδόπουλου,
Συμβολαί εις την ιστορίας της Εκκλησιαστικής Μουσικής, Κουλτούρα, Αθήνα, 2002, σ.292.
10 Βλ. Χφ. Βλατ. αρ.46, Βλ. Σ. Ευστρατιάδη, Κατάλογος των εν την Μονή Βλατέων
(Τσαούς – Μοναστήρι) αποκειμένων κωδίκων, Θεσσαλονίκη, 1918, σ.75 και Α.
Παπαδόπουλου Κεραμέως, «Μανουήλ Χρυσάφης, λαμπαδάριος του βασιλικού κλήρου,
Vinzant. Vremennik, 8, 1901, σ. 528.
11 Χ. Πατρινέλη, «Συμβολαί εις την Ιστορίαν του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Α΄.
Πρωτοψάλται, Λαμπαδάριοι και Δομέστικοι της μεγάλης Εκκλησίας (1453-1821)»
Μνημοσύνη Β΄, 1968-1969, σ.σ. 66-93, σ.82.
12 Μανόλη Χατζηγιακουμή, ο.π., σ.24 και Κ. Καραγκούνη ο.π. Πιθανότερο να
σχετίζονταν περισσότερο με τον Κωνσταντίνο όπως μαρτυρεί σημείωμα σε αυτόγραφο
κώδικα του Μανουήλ Χρυσάφη. Βλ. υπ.18.
13 Για την παραμονή του Μανουήλ Χρυσάφη στην Κρήτη βλ. Εμμανουήλ
Γιαννόπουλου, Η άνθηση της Ψαλτικής Τέχνης στην Κρήτη (1566-1699), Αθήνα, 2004,
σ.σ.64-69.
14 Μ. Χατζηγιακουμή, ο.π.
15 Γενικά για το έργο του Μανουήλ Χρυσάφη βλ. Μ. Χατζηγιακουμή, ο.π. σ. 25, του
ιδίου, Μουσικά Χειρόγραφμα Τουρκοκρατίας (1459-1821), χ.ο., Αθήνα, 1975, σ.σ.392-404, Γ.
Στάθη, Η δεκαπεντασύλλαβος υμνογραφία εν τη Βυζαντινή μελοποιία, Αθήναι, 1977, σ.110
3