Page 5 - papadopoulou-ithiki

που αγωνίζονται να κατακτήσουν, να διαμοιραστούν ή να επηρεάσουν την
εξουσία και από την άλλη πλευρά, μεταξύ της εξουσίας που διατάσσει και
4
των πολιτών που αντιστέκονται».
Υπάρχουν δύο σχολές στη μελέτη του φαινομένου της πολιτικής
εξουσίας: η ιδεαλιστική και η ρεαλιστική. Η ιδεαλιστική σχολή
υποστηρίζει ότι η πολιτική είναι η τέχνη της καλής διακυβέρνησης. Καλός
πολιτικός είναι αυτός που υπακούει στις νόμιμες διαδικασίες, σέβεται τους
συνανθρώπους του και ενεργεί με γνώμονα τη δικαιοσύνη. Οι ηθικές αρχές
που πρέπει να χαρακτηρίζουν έναν ηγέτη αποτελούν την πηγή των καλών
και δίκαιων νόμων. Η πολιτική θα πρέπει να περιλαμβάνει την υπέρβαση
της βίας, την ενθάρρυνση της παιδείας και την συμβίωση των πολιτών υπό

την καθοδήγηση ικανών ηγετών. Κανένα πρότυπο συμπεριφοράς δεν είναι
αμετάβλητο. Η ιδεαλιστική σχολή υποστηρίζει ότι ο αλτρουισμός είναι
εγγενής στην ανθρώπινη φύση. Επομένως κατά την ιδεαλιστική σχολή, η
πολιτική ενδιαφέρεται για το κοινό καλό και όχι για την ικανοποίηση ιδίων
5
συμφερόντων.

Η ρεαλιστική σχολή από την άλλη βλέπει την πολιτική ως αγώνα για
την απόκτηση ισχύος. Το πρότυπο του πολιτικού, με ορθολογικά κριτήρια,
αναφέρεται σε αυτόν που δρα με σκοπό την προαγωγή των δικών του
συμφερόντων και των αντίστοιχων κυβερνωμένων του, αδιαφορώντας για
το ηθικό ή ανήθικο των πράξεών του. Καλός πολιτικός είναι ο λογικός, ο
πραγματιστής. Για τους ρεαλιστές, η ηθική και η προσήλωση στο γράμμα
του νόμου είναι πολυτέλειες, όταν διακυβεύονται η βιωσιμότητα και τα
ζωτικά συμφέροντα της πολιτικής συλλογικότητας. Το να επιζητά κανείς
την ισχύ για να μπορέσει να εξυπηρετήσει τα προσωπικά και συλλογικά
συμφέροντα, είναι φυσικό. Οι ρεαλιστές θεωρούν την ανθρώπινη φύση
εγωιστική, αφού οι άνθρωποι ενδιαφέρονται για την ικανοποίηση μόνο
των δικών τους συμφερόντων.
6
Σύμφωνα με τον Λουί Αλτουσέρ για να εδραιωθεί μια τάξη στην
εξουσία, είναι απαραίτητη η επικράτησή της στο ιδεολογικό επίπεδο. Κάθε
κοινωνική τάξη που έχει την εξουσία, οφείλει να πείσει ότι οι ιδέες της και

4 Βλ. Maurice Duverger, Εισαγωγή στην πολιτική, Παπαζήσης, Αθήνα, 1964, σελ. 9.

5 Βλ. Αλέξανδρος Παπουτσής, Το ζήτημα της εξουσίας στο Μακιαβέλι και στο Σπινόζα, Διδακτορική
διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής,
Θεσσαλονίκη, 2006, σελ. 3-10.

6 Βλ. ό. π.

5