Page 8 - Η ψαλτική ως τέχνη και ως επιστήμη

ΑΝΑΛΕΚΤΑ Τεύχος 16 / Η ψαλτική ως τέχνη και ως επιστήμη / 13 Νοεμβρίου 2013 www.pemptousia.gr

τής παραμονή μου στη Ρωσία και η ίδρυση του Σχολείου Π.:Η διάδοση της βυζαντινής μουσικής στη Ρωσία εί-
Ψαλτικής και του βυζαντινού χορού «εν ψαλτηρίω» ση- ναι ένα εύκολο εγχείρημα; συναντήσατε δυσκολίες;
μάδεψαν τη μέχρι τώρα ψαλτική μου πορεία.
Κ.Φ.: Για αρχή έπρεπε να δημιουργήσουμε τις κα-
Π.: Ο λόγος για το «ΣχολείονΨαλτικής» και τον βυ- τάλληλες υποδομές για τη διδασκαλία της βυζαντινής
ζαντινό χορό «εν ψαλτηρίω» θα μας πείτε για το σκε- μουσικής στη Ρωσία. Προχωρήσαμε στη μετάφραση κά-
πτικό αυτής της προσπάθειας; ποιων απαραίτητων θεωρητικών συγγραμμάτων, στη
μεταγραφή βυζαντινών μελών στη σλαβική γλώσσα,
Κ.Φ.: Το «Σχολείον Ψαλτικής» όπως και ο βυζα- στην έκδοση ψηφιακών δίσκων και στη δημιουργία μιας
ντινός χορός «εν ψαλτηρίω» ιδρύθηκαν από εμένα και «μαγιάς» ανθρώπων που μπορεί να προβάλλει και να
τον παιδικό μου φίλο και συμμαθητή μου στη μουσική, διδάξει την ψαλτική τέχνη. Το μουσικό περιβάλλον στις
Κωνσταντίνο Μπουσδέκη. Από πολύ μικρή ηλικία, μαζί ενορίες της Ρωσίας δεν είναι φιλικό για κάποιον που
και με αρκετούς από τους σημερινούς μας συνεργάτες, επιθυμεί να διδαχθεί την ψαλτική καθώς κατά βάση
ψάλλαμε σε ακολουθίες και ιδιαιτέρως αγρυπνίες. Πη- ακολουθείται το δυτικό σύστημα της πολυφωνίας. Η
γαίναμε συχνά στο Άγιον Όρος για να ακούσουμε τις έλλειψη ακουστικής παράδοσης σε μια μουσική έντονα
αδελφότητες των Δανιηλαίων και των Θωμάδων αλλά βιωματική, όπως είναι η βυζαντινή, μας δυσκόλεψε αρ-
και όπου αλλού μαθαίναμε ότι υπάρχουν καλοί ψάλτες. κετά. Μέσα σε όλα αυτά πρέπει να προσθέσουμε και
Σιγά-σιγά αρχίσαμε να αποκτούμε κοινούς προβλημα- τις οικονομικές δυσκολίες που συναντάμε αλλά και τον
τισμούς, ιδέες και όνειρα για τη βυζαντινή μουσική και πόλεμο από κάποιους ανθρώπους που θεωρούν ότι δια-
την επιθυμία της δημιουργίας ενός φορέα που θα την ταράσσεται το κατεστημένο.
προωθούσε με τρόπο συστηματικό και οργανωμένο.
Παρά τις μεγάλες δυσκολίες, με την αγάπη και το
Έτσι λοιπόν το 2008 γεννήθηκε το «Σχολείον Ψαλ- ζήλο που δείχνουν οι μαθητές μας για την ψαλτική και
τικής» και ο βυζαντινός χορός «εν ψαλτηρίω» που δρα- τη συστηματική προσπάθεια των συνεργατών και φίλων
στηριοποιούνται στους τομείς της διδασκαλίας, της ερ- του Σχολείου Ψαλτικής, βλέπουμε τους καρπούς των
μηνείας, της έρευνας και γενικότερα της διάδοσή της προσπαθειών μας σιγά-σιγά να ανθούν. Οι βάσεις έχουν
βυζαντινής μουσικής. Έπειτα δε από επίμονο αίτημα ήδη τεθεί. Ευελπιστούμε ότι με τη βοήθεια του Θεού σε
των μαθητών μας στις δραστηριότητές μας εντάξαμε βάθος χρόνου τα αποτελέσματα θα είναι ικανοποιητικά.
και τη διδασκαλία των παραδοσιακών οργάνων.
Κ.Φ.: Πώς καταφέρατε μέσα σε ένα κλίμα πολυφω-
Π: Είναι γνωστό το άνοιγμα που κάνατε στη Μόσχα νικής παράδοσης να πείσετε και να διαδώσετε το βυζα-
και τις σλαβικές χώρες σχετικά με την διάδοση της βυ- ντινό μέλος;
ζαντινής μουσικής. Πώς προέκυψε αυτή η πρωτοβουλία;
ήταν εύκολο το εγχείρημα; Η ίδια η βυζαντινή μουσική με τον κατανυκτικό και
προσευχητικό της χαρακτήρα πιστεύω ότι είναι ικανή
Κ.Φ.: Πριν από δέκα χρόνια, κάποιος ρωσικός εκ- να πείσει κάθε ορθόδοξο χριστιανό. Ιδιαίτερα στη Ρω-
δοτικός οίκος εκδήλωσε ενδιαφέρον να ιδρύσει σχολή σία οι πιστοί είναι κουρασμένοι από την κοσμική πολυ-
βυζαντινής μουσικής στη Μόσχα. Ψάχνοντας για έναν φωνική μουσική που κυριαρχεί, οπότε η επιστροφή στη
άνθρωπο που θα μπορούσε να εργαστεί προς αυτή βυζαντινή μουσική από κάποιους αρχίζει να θεωρείται
την κατεύθυνση, απευθύνθηκε σε μοναχούς του Αγίου ως επιστροφή στις ρίζες. Εμείς παρουσιάσαμε με τρόπο
Όρους οι οποίοι με πρότειναν για αυτή τη θέση. Η ιδέα οργανωμένο και συστηματικό τη βυζαντινή μουσική πα-
με ενθουσίασε. Θα έψαλλα σε μια εντελώς ξένη προς ράδοση σε ιερούς ναούς, εκπαιδευτικά ιδρύματα αλλά
εμένα γλώσσα, θα ασχολούμουν με τη μεταγραφή των και στον ακαδημαϊκό χώρο και σε συνδυασμό με την
ύμνων στη σλαβική γλώσσα ενώ θα γνώριζα και το ρω- έκδοση βιβλίων και ψηφιακών δίσκων καταφέραμε να
σικό κόσμο που φημίζεται για την κουλτούρα και την «κερδίσουμε» αρκετούς ανθρώπους. Η παρουσία μας
κλίση του στη μουσική. είναι συνεχής στη Ρωσία σε μουσικολογικά συνέδρια,
παραδόσεις μαθημάτων, σεμινάρια και σε φεστιβάλ χο-
Έτσι λοιπόν δέχτηκα αυτή την πρόσκληση-πρόκληση ρωδιών είτε με την ελληνική χορωδία μας είτε με τη
και είχα την τιμή να συμβάλλω στην πρώτη, μετά από ρωσική.
αρκετούς αιώνες, προσπάθεια για τη διάδοση της βυζα-
ντινής μουσικής στη Ρωσία. Παρά τις όποιες δυσκολίες Η αλήθεια βέβαια είναι ότι η εισαγωγή της βυζαντι-
συνάντησα και συναντώ δεν μπορώ να πω ότι το με- νής μουσικής στη λατρευτική ζωή αντιμετωπίστηκε από
τάνιωσα ποτέ. Όταν ο εκδοτικός οίκος μερικά χρόνια κάποιους, ιδιαίτερα στην αρχή, με επιφύλαξη. Παρά τον
αργότερα αποσύρθηκε, την όλη προσπάθεια αναλάβαμε πόλεμο που δεχόμαστε, το θετικό είναι ότι θεσμικά –
πλέον ως «Σχολείον Ψαλτικής».Έκτοτε, μαζί με το συ- δόξα τω Θεώ- δεν έχουμε συναντήσει εμπόδια. Η Σχολή
νεργάτη μου πλέον, ταξιδεύουμε συχνά στη Μόσχα για μας λειτουργεί εν γνώσει και του προηγουμένου Πατρι-
την παρακολούθηση της πορείας της προσπάθειάς μας άρχη Μόσχας και Πασών των Ρωσιών Αλεξίου αλλά και
και για την παράδοση μαθημάτων. του νυν, Πατριάρχη Κυρίλλου.

Σελίδα 8