Page 4 - Ιατρικά

Tεύχος 03 / Ιατρικά / 1 Φεβρουαρίου 2012 www.pemptousia.gr

της οποίας κύριος στόχος είναι η υποστήριξη των ζωτι- τητα του ατόμου. Ο άρρωστος αυτός, ωστόσο, σε καμία
κών λειτουργιών σε ασθενείς που εμφανίζουν έκπτωση περίπτωση δεν θεωρείται δότης οργάνων.
ενός η πολλών οργάνων.

Σε ορισμένες συγκεκριμένες παθολογικές κα- Προϋποθέσεις διάγνωσης του εγκεφαλικού θανάτου
ταστάσεις (κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, εγκεφαλικές στην ΜΕΘ
αιμορραγίες, πρωτοπαθή νεοπλάσματα εγκεφάλου,
εγκεφαλική ανοξία έπειτα από πνιγμό, υπερδοσολογία Στην χώρα μας η ισχύουσα νομοθεσία για την
φαρμάκων), ο εγκέφαλος μπορεί να υποστεί μη ανα- διάγνωση του εγκεφαλικού θανάτου προϋποθέτει την
στρέψιμες βλάβες κυρίως στην σημαντικότερη για την αυστηρή τήρηση ιατρικών κανόνων και την υποχρεωτική
άμεση επιβίωση κατασκευαστική του δομή: το εγκεφα- συμμετοχή τριών εξειδικευμένων ιατρών (εντατικολό-
λικό στέλεχος. Η ανεπανόρθωτη βλάβη του εγκεφαλικού γου, αναισθησιολόγου, νευρολόγου η νευροχειρουργού).
στελέχους ισοδυναμεί με τον θάνατο όλου του εγκε-
φάλου. Στον χώρο νοσηλείας της Μονάδας Εντατικής
θεραπείας προκύπτει μία τραγική « πρωτότυπη» κλι-
νική κατάσταση: ο εγκεφαλικά νεκρός ασθενής η «ζε-
στός νεκρός», με τα μηχανήματα υποστήριξης ζωτικών
λειτουργιών να διατηρούν προσωρινά σε λειτουργία τα
διάφορα όργανά του. Είναι πια γενικά αποδεκτό από
την παγκόσμια ιατρική κοινότητα ότι η κατάσταση των
εγκεφαλικά νεκρών αρρώστων είναι μη αναστρέψιμη,
η απώλεια συνείδησης οριστική και η διατήρηση των
οργάνων τους σε προσωρινή λειτουργία οφείλεται μόνο
στον αναπνευστήρα. Η μηχανική υποστήριξη της ανα-
πνοής στους εγκεφαλικά νεκρούς δεν τους δίνει ζωή,
αλλά επιβίωση, παρεμποδίζοντας την αναπόφευκτη δι-
αδικασία του θανάτου. Στην ουσία μεταμορφώνει τον
θάνατο από ακαριαίο γεγονός σε γεγονός διαρκείας.

Γιατί η μη αναστρέψιμη βλάβη του εγκεφαλικού στε- Το εγκεφαλικό στέλεχος είναι το κυριότερο μέρος του εγκεφάλου. Αν
λέχους ισοδυναμεί με τον θάνατο όλου του εγκεφά- οτιδήποτε συμβεί στο στέλεχος, είναι θέμα χρόνου το να νεκρώσει ο
λου; υπόλοιπος εγκέφαλος.

Οι ανώτερες ψυχικές λειτουργίες (αντίληψη,
σκέψη, μνήμη, εγρήγορση) που έχουν ως κέντρο τον Το αρχικά ζητούμενο κατά την διάγνωση του
φλοιό του εγκεφάλου, εξαρτώνται κυρίως από το δικτυ- εγκεφαλικού θανάτου είναι η αιτία που προκάλεσε την
ωτό σχηματισμό του εγκεφαλικού στελέχους. Διαταραχή ολική και μη αναστρέψιμη καταστροφή του εγκεφάλου
της λειτουργίας του δικτυωτού σχηματισμού, λόγω βλά- (πίνακας 33.1).
βης του εγκεφαλικού στελέχους (αιμορραγία-οίδημα)
προκαλεί συνολική δυσλειτουργία στο σύνολο του εγκε-
φάλου. Ο θάνατος του εγκεφαλικού στελέχους από πρό- Πίνακας 33.1: Προσδιορισμός των αιτίων του εγκεφαλι-
κληση ανεπανόρθωτων βλαβών ακολουθείται μέσα σε κούθανάτου
σύντομο χρονικό διάστημα (18 με 36 περίπου ώρες)
από τον θάνατο ολόκληρου του εγκεφάλου. Ο εγκεφαλι- α) Καθορισμός της αιτίας του κώματος
κός θάνατος ακολουθείται σε διάστημα 48-72 ώρες από κρανιοεγκεφαλική κάκωση
τον θάνατο όλων των οργάνων του σώματος. Στο σύντο- υπαραχνοειδής αιμορραγία
μο αυτό μεσοδιάστημα, προοδευτικά απορρυθμίζονται πρωτοπαθή νεοπλάσματα εγκεφάλου
όλες οι λειτουργίες (καρδιακή, αναπνευστική, νεφρική υπερδοσολογία φαρμάκων
κ.λπ.). εγκεφαλική ανοξία
β) Διαφορική διάγνωση από άλλες καταστάσεις που
Δεν πρέπει να γίνεται σύγχυση μεταξύ εγκεφα- μπορούν να μιμηθούν εγκεφαλικό θάνατο
λικού θανάτου και μόνιμης «φυτικής κατάστασης» από υποθερμία < 32ο C
βαρύτατες βλάβες του κεντρικού νευρικού συστήματος. κατασταλτικά φάρμακα του κεντρικού νευρικού
Στη «φυτική κατάσταση» η λειτουργία του εγκεφαλι- συστήματος
κού στελέχους διατηρείται ικανοποιητική, ενώ -αντίθε- μεταβολικές και ορμονικές διαταραχές
τα- ο εγκεφαλικός φλοιός δεν λειτουργεί. Στην περί- ηπατική εγκεφαλοπάθεια
πτωση αυτή, ο ασθενής διατηρεί αυτόματη αναπνοή και γ) Διόρθωση κάθε αιτίας που θα μπορούσε να επιφέρει
καρδιακή λειτουργία, αλλά στερείται συνείδησης και σύγχυση στην διάγνωση του εγκεφαλικού θανάτου.
έχει χάσει τα στοιχεία που συνθέτουν την προσωπικό-

Σελίδα 4 Ανδρέας Καραμπίνης, Διευθυντής ΜΕΘ Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο