Page 16 - Περί Νήψεως
P. 16
ΑΝΑΛΕΚΤΑ Τεύχος 20 / Περί Νήψεως / 09 Απριλίου 2014 www.pemptousia.gr
της θείας εποψίας), και την επιστημονική που ίδης τοις νοεροίς και υπεράνω της διανοίας
γίνεται με την λογική. Η δε Σχολαστική θεο- οφθαλμοίς, ούτε οράς, ούτε έχεις ούτε κέκτη-
λογία έχει μία θεολογική μέθοδο, δια της λογι- σαί τι των θείων αληθώς». Υπέρ των ιερώς
κής. Αναλυτικά περί της θεολογικής μεθόδου ησυχαζόντων 1, 3, 34, Συγγράμματα, τομ. Α,
βλ. π. Ιω. Ρωμανίδη, Δογματική και Συμβολι- σ. 445.
κή θεολογία της Ορθοδόξου Εκκλησίας, τομ.
Α , 1983, σ. 10-20 και σ. 65-109. [36] Υπέρ των ιερώς ησυχαζόντων 1,3,15,
Συγγράμματα, τομ. Α , σ. 425.
[30] Απειλεί δε με ευλογοφανείς προτάσεις
και το Τυπικό της Ορθόδοξης Εκκλησίας π.χ. [37] Πρβλ. ο.π. 1,3,34, Συγγράμματα, τομ. Α,
κατάργηση τέμπλου, αλλαγή εκκλησιαστικής σ. 445 και 1, 3, 42, σ. 453.
γλώσσας, συντόμευση ακολουθιών κ.λ.π.
[38] Ενδεικτικά αναφέρουμε από τον κα-
[31] Το άνοιγμα της καρδιάς και η είσοδος θαρά ακαδημαϊκό χώρο τον καθηγητή κ. Γ.
του νου (νοεράς ενέργειας) σε αυτήν γίνεται Μαντζαρίδη, ο οποίος δανειζόμενος τον όρο
μόνο με την παρουσία της θείας Χάριτος. Οι “κατανοούσα” από την Κοινωνιολογία (Max
καταστάσεις, πνευματικές εμπειρίες που πε- Weber) ομιλεί για κατανοούσα ακαδημαϊκή θε-
ριγράφονται από τον Ανατολικό Μυστικισμό ολογία. «Κατ’ αυτήν ο ερευνητής όχι μόνο
ως δόνηση καρδίας, νοητική στάση, έκσταση, δεν αποκλείει από την έρευνά του την θεο-
ενόραση πνευματικών φώτων η είναι φυσικές, λογική εμπειρία, που είναι εμπειρία του ακτί-
συναισθηματικές κινήσεις της καρδιάς η δι- στου, αλλά και προσπαθεί, όσο μπορεί, να
ανοητικές και φανταστικές η τελικά μία θέα την κατανοήσει και να την παρουσιάσει. Η
κτιστών φώτων της ανθρώπινης διανοίας και κατανόηση εδώ δεν έχει βέβαια διανοητικό,
των δαιμόνων, αλλά σε καμμία περίπτωση αλλά βαθύτερο πνευματικό χαρακτήρα. Δεν
εμπειρία της άκτιστης θεοποιού Χάριτος. Οι πρόκειται για διανοητική προσπέλαση, αλλά
δε “εμπειρίες” αυτές, δεν είναι και ακίνδυνες για πνευματική προσέγγιση, που πραγματο-
για την ψυχοσωματική υγεία του ανθρώπου, ποιείται με την ενέργεια του ανθρώπινου νου,
σε πολλές περιπτώσεις έχουν επιφέρει και όπως επισημαίνεται στην βιβλική και την πα-
τον θάνατο (βλ. π. Αντωνίου Αλεβιζόπουλου, τερική ανθρωπολογία». Πιο κάτω τονίζει ότι
Προσευχή η διαλογισμός, Αθήνα 1993, σ. 197- «η άσκηση γίνεται μέθοδος της θεολογικής
198). γνώσεως η της θεολογικής επιστήμης. Και η
μεθοδολογία της θεολογικής επιστήμης συ-
[32] Πρβλ. Ψαλ. 23, 3. μπίπτει ουσιαστικά με την μεθοδολογία της
ασκητικής τελειώσεως… Η καθαρότητα δηλ.
[33] «Όταν γαρ άπαν αισχρόν πάθος ένοικον της καρδιάς αποτελεί την προϋπόθεση της θε-
απελαθή και ο νους … αυτός τε προς εαυτόν οπτίας, που είναι η πηγή της εμπειρικής θεο-
και τας άλλας της ψυχής δυνάμεις επιστρέψας λογίας». Γεωργίου Μαντζαρίδη, Πρόσωπο και
ολοκλήρως τη γεωργία των αρετών φιλοκαλή- θεσμοί, Θεσσαλονίκη 1997, σ. 64 και σ. 73.
ση την ψυχήν, προϊών επί το τελεώτερον και Πρβλ. και το χωρίο του αγίου Ιω. Κλίμακος:
πρακτικάς έτ’ αναβάσεις διατιθέμενος και επί «τέλος αγνείας, θεολογίας υπόθεσις» Λόγος
πλέον, Θεού συναιρουμένου, πλύνων εαυτόν, 30, εκδ. Ι. Μ. Παρακλήτου, Ωρωπός Αττικής
ου τα του πονηρού μόνου αποσμήχει κόμμα- 1978, σ. 376.
τος, αλλ’ άπαν επίκτητον εκ μέσου ποιείται,
καν της χρηστοτέρας η μοίρας και διανοίας».
Αντιρρητικός προς Ακίνδυνον 7,34, Συγγράμ-
ματα, τομ. Γ , σ. 487. Βλ. και Προς Ξένην 58, Παρατήρηση: Το παρόν άρθρο είναι επεξερ-
Συγγράμματα, τομ. Ε , 1992, σ. 223. γασμένο κείμενο από την Στρογγυλή Τράπεζα
του Β Διεθνοῦς Επιστημονικού Συνεδρίου «Ο
[34] «Εντεύθεν η κατ’ αρετήν θεοειδής και άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς στην ιστορία και
απαράμιλλος έξις και το προς κακίαν όλως το παρόν», Λεμεσός 5-7 Νοεμβρίου 1999.
ακίνητον η δυσκίνητον, αι τε θαυματοποιίαι
και το διοράν τε και προοράν». Εις τον Βίον .
του οσίου Πέτρου του εν Άθω 20, Συγγράμ-
ματα, τομ. Ε , σ. 172 και Προς Ξένην, σ. 225 .
και Αντιρρητικός προς Ακίνδυνον 7,Συγγράμ-
ματα, τομ. Γ, σ. 491. .
[35] «Ούτω καν μυριάκις περί των θείων θη- .
σαυρών διανοήση, μη πάθης δε τα θεία, μηδέ
Σελίδα 16
