Page 7 - Περί Νήψεως
P. 7
www.pemptousia.gr Τεύχος 20 / Περί Νήψεως / 09 Απριλίου 2014 ΑΝΑΛΕΚΤΑ
Περί Προσευχής
Οι Άγιοι Πατέρες μας επενόησαν διαφόρους πρακτικούς τρόπους αυτοσυγκεντρώσεως και
ασκήσεως της μονολογίστου ευχής και επικλήσεως. Η εργασία αυτή ονομάζεται νήψις και
καρδιακή ή νοερά προσευχή και ένας είναι ο κύριος σκοπός της, η τήρησι και φυλακή του
νοός.
Κείμενο του Γέροντος Ιωσήφ του Βατοπαιδινού
«η παράχρησις των νοημάτων γεννά την κα- θειαν μετά πολλής ταπεινώσεως. Και άλλος τρόπος,
Αν τάχρησιν των πραγμάτων», που είναι και η τέλος, είναι η συνεχής και αδιάλειπτη μνήμη του θα-
κατ’ ενέργειαν αμαρτία, τότε επιβάλλεται η τήρη- νάτου. Στην ουσία και οι τέσσαρες αυτοί τρόποι τον
σι του νοός, ώστε απ’ αυτή την πρώτη σκέψι, την ίδιο σκοπό έχουν, την συνεχή θεία μνήμη και επίκλη-
«προσβολή», και εκ προοιμίων να αποκόπτεται η σι που οι πάντες χρεωστούμε, εφόσον λάβαμε την
παντοειδής κακία και έτσι να επιτυγχάνεται ακόπως εντολή «αδιαλείπτως προσεύχεσθε».
η σωτηρία. «Εις τας πρωΐας απέκτεινον πάντας τους
αμαρτωλούς της γής» (Ψλ. 100, 8), λέγει ο Δαυίδ, Στην τάξι των εισαγωγικών στα πνευματικά η επί-
και «θυγάτηρ Βαβυλώνος η ταλαίπωρος… μακάριος μονη επίκλησι του Κυριακού ονόματος πρέπει να
ος κρατήσει και εδαφιεί τα νήπιά σου προς την πέ- συνδυάζεται με την κατά το δυνατόν βία, έστω και
τραν» (Ψλ. 136, 8-9). Η αναφορά «εις τας πρωίας» αν ο νους δεν παραμένη στους λόγους της ευχής.
και «τα νήπια» υπονοεί την προσβολή και την αρχή Και τούτο, διότι είναι αδύνατο να κρατηθή ο νους
κάθε νοήματος. στην αρχή της προσπαθείας αυτής, και μάλιστα ενώ
είμεθα αμαρτωλοί με τόσα πάθη και στερούμεθα της
Ως φραγμόν, λοιπόν, στον ακράτητο και ταχύρροπο μονίμου ενεργείας της θείας χάριτος. Σ’ αυτή την
νουν οι Πατέρες μας δεν βρήκαν άλλο μέσο ικανώ- κατάστασι επιβάλλεται η επίμονη επίκλησι της ευχής
τερο από την μνήμη του Θεού και με κατάλληλους του Κυρίου Ιησού, έως ότου η καλή συνήθεια επικρα-
όρους μας διδάσκουν τούτο. «Μνημονευτέον του τήση και μειώση τον πολύ κόπο της προσπαθείας.
Θεού ή αναπνευστέον» λέγει ο Άγιος Γρηγόριος ο Όταν, χάριτι Θεού, επιτευχθή η καλή συνήθεια, τότε
Θεολόγος. «Ιησού μνήμη ενωθείτω τη πνοή σου» λέ- ο νούς συστέλλεται από τον πρώτον σκορπισμό και
γει ο Ιωάννης της Κλίμακος. «Παράμενε τη διανοία «μετεωρισμό», διότι όσον εμείς επικαλούμεθα τον
και ου κοπιάσεις εν πειρασμοίς» λέγει Ησύχιος ο Κύριό μας τόσον Εκείνος λίγο-λίγο μας αποκαλύπτει
Πρεσβύτερος. Και Θεόδωρος ο Σιναΐτης λέγει επίσης τις ακτίνες της χάριτός Του και βλέπων ο νούς την
«της μνήμης του Θεού εκλιπούσης ο των παθών τά- γλυκύτητα της χάριτος ευκολώτερα παραμένει στους
ραχος εν ημίν χώραν λαμβάνει». λόγους της ευχής.
Η συνεχής και ακριβής μνήμη του Θεού τηρουμένη Αν ο πιστός στην καλή συνέχεια της ευχής συνάψη
είναι και λέγεται νήψις και οδηγεί εις πάσαν οδόν και την κατά τα άλλα υποταγή και υπακοή στο θέ-
αρετής και εντολής του Θεού, καθώς λέγει και ο λημα του Θεού, τότε συντομώτατα και αισθητά η
Δαυίδ «προορώμην τον Κύριον ενώπιόν μου διά πα- χάρις πλησιάζει το νού και του δείχνει την γεύσι
ντός, ότι εκ δεξιών μου εστίν ίνα μη σαλευθώ» και και άλλων αρετών και πραγματοποιείται το ψαλμι-
«εμνήσθην του Θεού και ευφράνθην». κό «ως εκ στέατος και πιότητος εμπλησθείη η ψυχή
μου και χείλη αγαλλιάσεως αινέσει το στόμα μου»
Οι Πατέρες μας διαιρούν σε διαφόρους τρόπους τα (Ψλ. 62, 6). Όπως κάθε προσπάθεια για ένα σκοπό
είδη της νήψεως, όσοι αναφέρονται ιδιαίτερα σε αυ- χρειάζεται και τα προς τούτο συναφή μέσα, το ίδιο
τήν. Ένας τρόπος είναι η προσοχή της διανοίας, όπου και στην μεγάλη αυτήν επιστήμη της ευχής. Διότι δι’
η φαντασία απεικονίζει την προσβολή, διότι είναι αυτής αξιούμεθα «υποτάσσειν παν νόημα εις την
αδύνατον χωρίς φανταστικήν εικόνα να προκύψουν υπακοήν του Χριστού» και χάριτι Αυτού δυνάμεθα
λογισμοί. Άλλος τρόπος είναι η διά της ευχής ησυ- ν’ αποκτήσωμε «νούν Χριστού», κατά τους λόγους
χάζουσα καρδία και μη δεχομένη καμμία κίνησι λο- του Αποστόλου Παύλου.
γισμών αυτό επιτυγχάνεται από όσους έφθασαν με
προσπάθειαν και χάριν Θεού στην καρδιακήν ευχή. Απαραίτητος όρος και καθήκον παντός θέλοντος να
Άλλος πάλι τρόπος είναι η συνεχής και αδιάλειπτη ασχοληθή με το αγγελικόν αυτό έργο και επάγγελμα
επίκλησι του Κυρίου μας Ιησού Χριστού προς βοή- είναι η σωστή και ειλικρινής μετάνοια, διότι «εν σώ-
Σελίδα 7
