Page 8 - karampelias-agioskosmas

– Να μαζευθήτε όλοι να κάμετε ένα σχολείον καλόν, να βάλετε και
επιτρόπους να το κυβερνούν, να βάνουν διδάσκαλον να μανθάνουν όλα
τα παιδιά γράμματα, πλούσια και πτωχά [ ]. Διότι χωρίς το σχολείον
περιπατούμεν εις το σκότος· από το σχολείον ανοίγει το μοναστήριον .
16

Η στηλίτευση της κοινωνικής αδικίας

Το γεγονός ότι ο Πατροκοσμάς αναμόχλευε την κοιμισμένη
συνείδηση των ραγιάδων, θεμελίωνε παντού σχολειά και προωθούσε τον
εγγραμματισμό των φτωχών και των καταφρονεμένων, δεν ευχαριστούσε
καθόλου κάποιους γαιοκτήμονες, άρχοντες και προεστούς οι οποίοι θα
κάνουν τα αδύνατα δυνατά για να εκδιωχθεί ενώ κάποτε θα επιχειρήσουν
να τον κακοποιήσουν. Και αυτό παρότι ο Κοσμάς δεν τάσσεται ανοικτά
εναντίον των προεστών, τους στηλιτεύει όμως όταν διαπράττουν
υπερβάσεις. Την ίδια τακτική ακολουθούσε εξάλλου απέναντι στους
Τούρκους και τους Ενετούς, διαφορετικά δεν θα κήρυττε για δεκαεπτά
χρόνια.

Οι προεστοί οπού είσθε εις χωρία, αν θέλετε να σωθήτε, πρέπει να
αγαπάτε όλους τους χριστιανούς καθώς και τα παιδιά σας, και να ρίχνετε
τα χρέη κατά δύναμιν εκάστου, και να μη κάμνετε φιλοπροσωπείαν…
(Διδαχή Γ ).

Ο Αιτωλός περιόδευσε αρκετές φορές στα χωριά της πατρίδας του,
της Αιτωλίας και της Ακαρνανίας. Στις Παπαδάτες, επί του Αρακύνθου,
ήλθε αντιμέτωπος με τον εξωμότη Χασάν-Αγά που τυραννούσε τους
κολλήγους στο τσιφλίκι Σαμάρι και Χασάν Αγά. Στο διπλανό χωριό,
στηλίτευε επί έξι μήνες τους γαιοκτήμονες Μπαρλαίους· αυτοί, παρότι
χριστιανοί, ήταν εξ ίσου καταπιεστικοί απέναντι στους εκατοντάδες
κολλήγους τους και έβαλαν μπράβους με σκυλιά να τον κυνηγήσουn .
17
Στο κέντρο της περιοχής, το Αγρίνιο (Βραχώρι), το 1775, όταν ίδρυσε και
σχολείο, ήλθε και πάλι σε σύγκρουση με τους εξωμότες γαιοκτήμονες·

16 Διδαχή Α΄, στο, Ι. Μενούνος, ό.π.
17 Χ. Δ. Βασιλόπουλος, Ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός και το έργον του, Αθήνα 1955, σσ. 45-
56· Σωφρόνιος Παπακυριακού, Συμβολή εις τον βίον Κοσμά του Αιτωλού,
ιερομάρτυρος και ισαποστόλου, εκδ. Θ. Σιμοπούλου, Αθήνα 1953, σσ. 11-12· Μ.
Μαμασούλα, Ο βίος του Αγίου Κοσμά, ό.π.

7