Page 22 - karatsoulis_exomologisi

την πρόνοια, την δικαιοσύνη του Θεού τονίζοντας ιδιαίτερα ότι σε κάθε μία από αυτές

29
φανερώνεται όλος ο Τριαδικός Θεός .

Η ελευθερία που χαρίζει αυτή η θεώρηση του προσώπου του Θεού έχει σημαντική
30
σημασία στη θεώρηση του ανθρώπου ὡς κατ’ εἰκόνα καὶ κάθ’ ὁμοίωσιν του Θεού . Η
ελευθερία για τον άνθρωπο δεν είναι μία απλή δυνατότητα ελεύθερης επιλογής. Είναι η

υπέρβαση του δεδομένου της ύπαρξης. Διότι το πρόσωπο για να έχει την απόλυτη
οντολογική ελευθερία πρέπει να μην δεσμεύεται από οτιδήποτε δεδομένο ακόμη και από

την ίδια του την ύπαρξη. Αυτή την δυνατότητα την έχει οντολογικά και υπαρξιακά μόνο ο
31
ίδιος ο Θεός . Ο ίδιος ελεύθερα αποδίδει την αξία του προσώπου, του τρόπου υπάρξεως
του Θεού, διότι ελεύθερα γεννά τον Υιό και εκπορεύει το Άγιο Πνεύμα και ελεύθερα

επιθυμεί την κοινωνία και με τον άνθρωπο, ο οποίος κατά χάριν γίνεται ελεύθερος. Η
πατερική σκέψη γενικά κινήθηκε πάνω σ’ αυτές τις βάσεις. Μεταγενέστεροι μεγάλοι

θεολόγοι, όπως ο Μάξιμος ο ομολογητής, Γρηγόριος Παλαμάς κ.ά. ανασύνθεσαν

ουσιαστικά την περί προσώπου διδασκαλία των καππαδοκών πατέρων.
Στη σύγχρονη εποχή, το θέμα του προσώπου τέθηκε αρχικά από ευρωπαίους

φιλοσόφους, όπως ο Buber και ο Levinas κ.ά., αλλά και από υπαρξιστές φιλοσόφους, όπως
32
ο Heidegger . Οι φιλόσοφοι αυτοί έδωσαν την αφορμή και στους Ορθόδοξους
περσοναλιστές να διατυπώσουν και να αναπτύξουν εκ νέου την ορθόδοξη πρόταση για το

29 «Καὶ γὰρ τήν μεγαλειότητα τοῦ Θεοῦ εἰδέναι λέγομεν, καὶ τήν δύναμιν, καὶ τήν σοφίαν, καὶ τήν
άγαθότητα, καὶ τήν πρόνοιαν ᾗ ἐπιμελεῖται ἡμῶν, καὶ τὸ δίκαιον αὐτοῦ τῆς κρίσεως.» Μ. Βασίλειος,
Ἐπιστολή 234, ό.π., 868 C.
30 Χρήστος Γιανναράς, Αλφαβητάρι της Πίστης (Αθήνα : Δόμος, 2006) σ. 93.

31 Ιωάννης Ζηζιούλας, Ιμάτια Φωτός Αρρήτου : Μια διεπιστημονική προσέγγιση του προσώπου, ό.π.,
σσ. 92-93.
32 Νικόλαος Λουδοβίκος, Οι τρόμοι του προσώπου και τα βάσανα του έρωτα : κριτικοί στοχασμοί
για μια μετανεωτερική θεολογική οντολογία (Αθήνα : Αρμός, 2009) σ. 19.
21