Page 19 - karatsoulis_exomologisi

16
τις επιμέρους κοινές ιδιότητες . Ένας από τους καππαδόκες πατέρες, ο Μ. Βασίλειος, ήταν
από τους πρώτους, ο οποίος διαχώρισε την έννοια της ουσίας από την έννοια της
υπόστασης, ταυτίζοντας πλέον την υπόσταση με την έννοια του προσώπου. Αναφερόμενος

συγκεκριμένα στην Αγία Τριάδα, ονόμασε υπόσταση αυτό που συγγενεύει σημασιολογικά
17
με την πρώτη ουσία ενώ φύση ότι υπονοεί ο Αριστοτέλης με τη δεύτερη ουσία. .

Συγκεκριμένα οι Καππαδόκες έκαναν μία οντολογική ανάλυση περί Θεού

διακρίνοντας κυρίως τρία πράγματα. 1) Αυτό που ονόμασαν ὅτι ἐστί, δηλαδή το ότι ο Θεός

υπάρχει αποκλείοντας την ανυπαρξία Του. Το ὅτι ἐστί αναφέρεται στο αδιάψευστο γεγονός

18
ότι ο Θεός υπάρχει, είναι το ὅντως ὄν, είναι το γνήσιο και αληθινό Είναι . 2) Αυτό που
ονόμασαν το τί ἐστί ο Θεός, το οποίο αναφέρεται στην ουσία του Θεού την οποία αγνοούμε

τελείως. Με τον όρο ουσία ταυτόσημος όρος είναι και ο όρος φύση. Οι όροι αυτοί

δηλώνουν την κοινή πραγματικότητα της θεότητας, το σταθερό και αμετάβλητο σε
οποιοδήποτε ον. Την ουσία του Θεού κανείς δεν μπορεί να την γνωρίσει, διότι είναι

19
ακατάληπτη, απρόσιτη και αμέθεκτη . 3) Το ὅπως εστί, δηλαδή την προσωπική ύπαρξη
της Αγίας Τριάδας και τον τρόπο ύπαρξης του Θεού, ο οποίος είναι τριαδικός και
αποτελείται από τρία πρόσωπα, τον Πατέρα, τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα. Οι Καππαδόκες

ταύτισαν τον όρο πρόσωπο με τον όρο υπόσταση. Οι όροι αυτοί δηλώνουν το ιδιαίτερο,

την ατομικότητα. Το προσωπικό στοιχείο της κάθε υπόστασης δεν συγκρούεται με την

16 ό.π.

17 «Οὐ γάρ ἐξαρκεῖ διαφορᾶς προσώπων ἀπαριθμήσασθαι, ἀλλά χρή ἔκαστον πρόσωπον ἐν
ὑποστάσει ἀληθινῇ ὑπάρχον ὀμολογεῖν. Ἐπεί τόν γε ἀνυπόστατον τῶν προσώπων ἀναπλασμόν οὐδέ
Σαβέλλιος παρητήσατο» Μ. Βασίλειος, Τοῖς κατά Νεοκαισάρειαν λογιωτάτοις 5, Ἐπιστολή 210, PG 32, 776
C.
18 Ιωάννης Ζηζιούλας, «Το είναι του Θεού και το είναι του ανθρώπου», Σύναξη, τεύχ. 37 (Αθήνα :
Σύναξη, 1991) σ. 23.

19
Νίκος Ματσούκας, ό.π., σ. 90.
18