Page 3 - katzouraki-pandimia
P. 3
η έννοια του προσώπου, της υποστάσεως, της υποστατικής αρχής. Η αρχή αυτή
είναι η εσώτατη, πρωταρχική και έσχατη αρχή που αποτελεί τον οντολογικό πυ-
ρήνα του Θείου Όντος. Η υπόσταση είναι το όντως ον, η βάση, το θεμέλιον πα-
ντός του είναι, υπό το πρίσμα δε αυτής ο άγιος Σωφρόνιος εξετάζει κάθε πτυχή
του Είναι του Θείου και του ανθρωπίνου . Ο Θεός αποκαλύφθηκε στον Μωϋσή
5
ως Πρόσωπο, «Εγώ Ειμί ο Ων». Έτσι εμείς γνωρίζουμε ότι ως Πρόσωπο ο Θεός
διαμένει στο αιώνιο Είναι Του. Και στην ίδια Βιβλική Αποκάλυψη ο Θεός λέ-
ει,Ποιήσωμεν άνθρωπον κατ’ εικόνα ημετέραν και ομοίωσιν. Με άλλα λόγια ο Θεός
επαναλαμβάνει τον εαυτό του στον άνθρωπο. Ωστόσο η αποκάλυψη του υποστα-
τικού τρόπου του είναι έγινε κατά τέλειο τρόπο από τον Χριστό. Η φανέρωση αυ-
τή έλαβε χώρα με την εις τέλος αγάπη του Χριστού. Δημιουργημένος κατ’ εικόνα
και καθ’ ομοίωσιν ο άνθρωπος και φέροντας μέσα του την αρχή του προσώπου
δυνάμει (κατ’ εικόνα), υποχρεούται να ολοκληρωθεί με την ενεργοποίηση της
αρχής αυτής (καθ’ ομοίωσιν), την υπέρβαση του περιορισμού του ατόμου και την
πραγμάτωση της Θείας Εικόνας. Υποχρεούται να διευρυνθεί η συνείδησή του
έως εκείνα τα όρια που έχουν τεθεί ως ο τελικός σκοπός του ανθρώπου στο απ’
αιώνος Σχέδιο του Θεού. Η ελεύθερη και εν μετανοία ομοίωση της ζωής του αν-
θρώπου με τη Ζωή του Θεανθρώπου κατά την επίγεια βιοτή του είναι η οδός για
την ανάδειξη του ανθρώπου ως υποστάσεως. Η φανέρωση της ενεργοποιημένης
υποστατικής αρχής στον άνθρωπο γίνεται με την αγάπη έως αυτομίσους για τον
Θεό και για τον πλησίον, με ακραία έκφραση την αγάπη προς τους εχθρούς. Η
πτώση προσέβαλε τη δυνατότητα της υποστατικής πραγματώσεως, αλλά το οι-
κονομικό έργο της Σωτηρίας στόχευσε στην αποκατάσταση αυτής της δυνατότη-
τας. Η ενεργοποίηση της υποστατικής αρχής και η κοινωνία «Πρόσωπον προς
πρόσωπον» με τον Θεό εν τω Ακτίστω Φωτί, είναι ενέργεια της Χάριτος του Θεού,
που προϋποθέτει την πρακτική και ασκητική συνέργεια του ανθρώπου. Η συ-
νέργεια αυτή εκφράζεται με την τήρηση των ευαγγελικών εντολών για την α-
γάπη του Θεού και του ανθρώπου. Η τήρηση και η αφομοίωση των εντολών θε-
μελιώνεται πάνω στη βαθειά μετάνοια, στην κενωτική-θυσιαστική βιοτή, στην
υπακοή, στην μνήμη του θανάτου και συνδέεται με βαρειές θλίψεις και πειρατή-
ρια, κατά το υπόδειγμα του Χριστού. Όλες οι έννοιες αυτές προσεγγίζονται από
τον άγιο Σωφρόνιο υπό το πρίσμα της υποστατικής αρχής, δίνοντάς τους μια ι-
διαίτερη διάσταση. Διάσταση υποστατική. Η πραγματωμένη αρχή της υποστά-
σεως εκδηλώνεται ως διαμονή εν τω Ακτίστω Φωτί και ιδιαιτέρως ως προσευχή
υπέρ του Σύμπαντος κόσμου –προσευχή υποστατική, όμοια με την προσευχή του
Ιησού στην Γεθσημανή. Σε αυτήν την προσευχή είδε ο άγιος Σωφρόνιος να συ-
μπυκνώνονται όλες οι αρχές αυτού που όρισε σαν υποστατικό είναι. Η πραγμά-
5 Βλ. Αρχιμ. Σωφρόνιος, Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου,
Έσσεξ Αγγλίας 1992, σελ. 295-296.
2
