Page 12 - Ιατρικά

Tεύχος 03 / Ιατρικά / 1 Φεβρουαρίου 2012 www.pemptousia.gr

θεωρία, αποτελεί αυτοάνοσο νόσημα, που πυροδοτεί- ανωτέρων αεραγωγών μέχρι και τον λάρυγγα, ενώ κά-
ται από φλεγμονώδη μηχανισμό, έπειτα από λοίμωξη ποιες φορές, κυρίως σε ανθιστάμενο στην αγωγή άσθμα,
του αναπνευστικού. Πάντως, εδώ πρέπει να τονισθεί ότι κρίνεται απαραίτητη και η βρογχοσκόπηση.
το ενδογενές και το εξωγενές άσθμα δεν διαχωρίζονται
σε σχέση με την ηλικία, αλλά σε σχέση με την ύπαρ-
ξη ή μή ατοπίας. Επίσης, ότι τα όρια ενδογενούς και Πίνακας 4
εξωγενούς άσθματος δεν είναι σαφή. Δηλαδή και στην Διαφορική Διάγνωση Ασθματος
εξωγενή μορφή του άσθματος μπορεί το αίτιο να μην
είναι γνωστό, ή το γνωστό αίτιο να μην προκαλεί κρίση, • πάρεση φωνητικών χορδών
αλλά και στην ενδογενή μορφή του κοινά αλλεργιογόνα • όγκοι λάρυγγος
μπορούν να πυροδοτήσουν την νόσο. Τέλος, το άσθμα, • καρκίνος ή όγκοι τραχείας
ενδογενές ή εξωγενές, μπορεί να πρωτοεμφανισθεί και • ενδοβρογχικός όγκος
σε γεροντική ηλικία, πάνω από 65 ετών! Μια έρευνα • ξένο σώμα
στην Μινεσσότα (Βόρειος Αμερική) έδειξε ότι σε αυτή • δυσπλασία βρόγχων
την ηλικία η επίπτωση2 είναι 0,1%. • βρογχιεκτασίες
• χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ)
Υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι το άσθμα είναι • αποφρακτική βρογχιολίτις
νόσος κληρονομική, διότι απαντά, όπως και άλλες ατο-
πικές εκδηλώσεις (έκζεμα, ρινίτις) συχνότερα σε άτομα
της ίδιας οικογένειας. Ωστόσο, δεν έχει διαπιστωθεί το Η θεραπεία του άσθματος
γονίδιο που είναι υπεύθυνο γι’ αυτό, και έτσι ο τρόπος
με τον οποίο κληρονομείται η νόσος δεν είναι απόλυτα Το άσθμα είναι κατά κανόνα, εκτός ολίγων
σαφής. εξαιρέσεων, νόσος θεραπεύσιμη. Η αποφυγή γνωστών
αλλεργιογόνων, όσο αυτό είναι δυνατόν, εξυπακούεται.
Στόχοι της θεραπείας είναι: ο πλήρης έλεγχος των συ-
Η διάγνωση του άσθματος μπτωμάτων, η ελαχιστοποίηση της συχνότητας και της
βαρύτητας των παροξυσμών, κανένας περιορισμός στις
Η διάγνωση του άσθματος γίνεται με την σπιρομέτρηση δραστηριότητες και την άσκηση. Η μή σωστή αντιμετώ-
(spirometry). Είναι μια απλή, μή επεμβατική δοκιμασία, πιση και η επιμονή των συμπτωμάτων δείχνουν μακρο-
στην οποία ο ασθενής καλείται να εισπνεύσει βαθιά και χρόνια και σοβαρή φλεγμονή, που μπορεί να οδηγήσει
να εκπνεύσει βίαια μέσα σε μια απλή συσκευή. Τόσο η σε αλλαγές της αρχιτεκτονικής του βρογχικού δένδρου,
εισπνοή, όσο και η εκπνοή καταγράφονται και υπολο- με αποτέλεσμα να υπάρχει σε ένα ποσοστό μόνιμη, μή
γίζονται: ο όγκος του εισπνεομένου και του εκπνεομέ- αναστρέψιμη βλάβη, ακόμη και με την χορήγηση κορτι-
νου αέρα (fVC), και κυρίως ο όγκος που εκπνέεται στο κοειδών.
πρώτο δευτερόλεπτο (sec) (fEV1). Επίσης με την ίδια
συσκευή ή με μία απλούστερη, το ροόμετρο, που δίνεται Η θεραπευτική αγωγή εξαρτάται από την βα-
στους ασθενείς στο σπίτι για αυτοεκτίμηση της πορεί- ρύτητα του άσθματος και από το εάν είναι χρόνιο ή
ας της νόσου τους, υπολογίζεται η μεγίστη εκπνευστική διαλείπον. Στο χρόνιο άσθμα χορηγούνται μακροχρόνια
ροή (PEf σε L/min), δηλ. η μέγιστη ταχύτητα εκπνοής προληπτικά φάρμακα, που είναι: εισπνεόμενα αντιφλεγ-
του αέρα. Στο άσθμα οι τιμές αυτές είναι μειωμένες, μονώδη, είτε κορτικοειδή είτε χρωμόνες (άλλη κατηγο-
σε σχέση με φυσιολογικά άτομα που έχουν την ίδια ηλι- ρία αντιφλεγμονωδών), είτε τα νεότερα λευκοτριένια
κία, το ίδιο φύλο, το ίδιο βάρος, το ίδιο ύψος και ανή- σε δισκία (tab), μαζί με μακράς δράσεως β2-διεγέρτες,
κουν στην ίδια φυλή. Με την σπιρομέτρηση διαπιστώ- και αναλόγως της βαρύτητας προστίθενται αμινοφυλλί-
νεται εάν υπάρχει περιορισμός, εμπόδιο στην ροή του νη, αντιχολινεργικά και κορτικοειδή από το στόμα, ή σε
αέρα, δηλ. διαπιστώνεται έμμεσα εάν υπάρχει στένωση, ενέσιμη μορφή. Στο διαλείπον άσθμα χορηγούνται ανα-
ή απόφραξη των βρόγχων. Στο άσθμα η απόφραξη των κουφιστικά των κρίσεων φάρμακα, όπως οι βραχείας
βρόγχων είναι πλήρως αναστρέψιμη. Επομένως παύει δράσης β2-διεγέρτες σε εισπνεόμενη μορφή (αερολύμα
και ο περιορισμός της ροής, που σημαίνει ότι στην ύφε- ή νεφέλωμα) και ανάλογα προστίθενται αμινοφυλλίνη,
ση της νόσου, όταν υπάρχει σωστή θεραπεία, η σπιρο- που δρά επίσης γρήγορα, αντιχολινεργικά και κορτικο-
μέτρηση επανέρχεται στο φυσιολογικό. Και εδώ πρέπει ειδή. Κατά κανόνα, ασθενείς που παθαίνουν σοβαρές
ιδιαίτερα να τονισθεί ότι κάθε περιορισμός στην ροή κρίσεις άσθματος χρειάζονται χρόνια προληπτική αγω-
δεν οφείλεται μόνον σε άσθμα. Ή, όπως λέγεται στην γή.
κλινική πράξη, ό,τι σφυρίζει δεν είναι άσθμα! Απόφραξη
και, κατά συνέπεια, περιορισμός στην ροή παρατηρείται Το άσθμα είναι χρόνια νόσος και το κύριο σύ-
επίσης σε περιπτώσεις όγκου των βρόγχων, καλοήθη ή μπτωμά της είναι το πολύ δυσάρεστο αίσθημα της δύ-
κακοήθη, σε απόφραξη των ανωτέρων αεροφόρων οδών σπνοιας, γι’ αυτό και προκαλεί πολλές φορές αγωνία
ρινός, φάρυγγα, λάρυγγα και τραχείας (Πίνακας 4). Γι’ και φόβο. Η πραγματικότητα όμως δείχνει ότι η νόσος
αυτό, υποχρεωτική εξέταση σε κάθε περίπτωση πρωτο- ελέγχεται αποτελεσματικά με την σωστή αγωγή, με την
διαγνωσμένου άσθματος είναι η ακτινογραφία θώρακος. συμμόρφωση των ασθενών σε αυτή και την συχνή παρα-
Σε ορισμένες περιπτώσεις επιβάλλεται και έλεγχος των κολούθησή τους, ώστε όχι μόνο να μην περιορίζουν τις

Σελίδα 12 Ευαγγελία Κοντάκη, Πνευμονολόγος - Εντατικολόγος