Page 15 - Ορθοδοξία και Ανθρώπινα Δικαιώματα
P. 15
www.pemptousia.gr Τεύχος 26 / Ορθοδοξία και Ανθρώπινα Δικαιώματα / 29 Οκτωβρίου 2014 ΑΝΑΛΕΚΤΑ
αποδεκτά ανθρώπινα δικαιώματα. Τελικά φαίνεται προτάσεις – διαπιστώσεις του προοιμίου, η Διακήρυξη,
ότι για τη διατύπωση και διακήρυξη των ανθρωπίνων για να θεμελιώσει μια νέα ανθρωπολογία που θα μπο-
δικαιωμάτων δεν είναι απαραίτητη μια κοινή και κα- ρούσαμε να τη χαρακτηρίσουμε ιστορική ανθρωπολο-
θολική ανθρωπολογική γία. Σκοπός της ανθρωπο-
θεώρηση. λογίας αυτής δεν είναι να
δώσει ένα νέο ορισμό για
Η ανθρωπολογία την τον άνθρωπο, την ύπαρξη,
οποία επικαλείται η Δι- την καταγωγή και το σκο-
ακήρυξη του 1948, είναι πό του, για την αρχή και το
εμπειρική και επομένως τέλος της ιστορίας του. Η
ιστορικά, φιλοσοφικά ιστορική εμπειρία των συ-
και επιστημονικά ατε- ντακτών της Διακήρυξης,
λής. Είναι όμως επαρκής, αλλά και των εθνών, που
ώστε να θεμελιωθούν εκλήθησαν να την προσυ-
πάνω της τα ανθρώπινα πογράψουν, ήταν νωπή
δικαιώματα, η ανάγκη και αφορούσε ολόκληρη
θέσπισης των οποίων την ανθρωπότητα, η οποία
προέκυψε, αφενός από έβγαινε λαβωμένη από τον
τις «πράξεις βαρβαρό- Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
τητας» κατά τη διάρκεια
του Β΄ Παγκοσμίου Πο- Η γενικά παραδεδεγμένη
λέμου και αφετέρου από ρευστότητα ως προς το
την «προοπτική ενός κό- περιεχόμενο της έννοιας
σμου, όπου οι άνθρωποι «ανθρώπινα δικαιώματα»
είναι ελεύθεροι να μιλούν και να πιστεύουν, λυτρωμένοι επισημαίνεται και από τον χώρο της Εκκλησίας και
από τον τρόμο και την αθλιότητα…» . Αποτελεί, επο- της Θεολογίας. Ο Αρχιεπίσκοπος Τιράνων Αναστάσιος
78
μένως, την απάντηση σε μια ιστορική ανάγκη η οποία υποστηρίζει ότι η ασάφεια, που υπάρχει επιτείνεται
δεν προέκυψε ως μια ακόμα φιλοσοφική αντίληψη για από την συσσώρευση νέων σχετικών προσδιορισμών.
81
τον άνθρωπο, ούτε και ως μια εισέτι αποκεκαλυμμένη
αλήθεια, ένα νέο ευαγγέλιο σωτηρίας. Η Διακήρυξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στοχεύει
εξ αρχής στην απόκτηση οικουμενικού χαρακτήρα. Για
Όπως αναφέρει ο Ιγκνάτιεφ: «Η οικουμενική διακή- να είναι οικουμενική είναι υποχρεωμένη να σταθεί μα-
ρυξη διατυπώνει δικαιώματα δεν εξηγεί γιατί οι άν- κριά από τις επί μέρους κουλτούρες και ιδιαίτερα από
θρωποι έχουν αυτά τα δικαιώματα.» Θεωρεί, δηλαδή, τη δυτική. Είναι αναγκαία, επομένως, μια «εσκεμμένη
αυτονόητη την εσώτερη θεμελίωσή τους. Στο θέμα της σιωπή» ακριβώς στην καρδιά των ανθρωπίνων δικαιω-
εξήγησης του «γιατί», της πηγής δηλαδή των ανθρω- μάτων. 82
πίνων δικαιωμάτων η Διακήρυξη του 1948 καταφεύγει
σε μια «εσκεμμένη σιωπή» διότι έγινε άμεσα κατανο- Η ανθρωπολογία της διακήρυξης δεν στηρίζεται στην
ητό ότι «ο μόνος τρόπος για να προχωρήσουν (στη ανθρώπινη φύση γιατί θα ήταν υποχρεωμένη να ανα-
σύνταξη της Διακήρυξης) ήταν η Δύση και η Ανατολή ζητήσει έναν κοινά αποδεκτό ορισμό της. Στηρίζεται
να συμφωνήσουν πως διαφωνούν». 79 «πάνω στην ανθρώπινη ιστορία, πάνω σ’ αυτό που
ξέρουμε πως είναι πιθανό να συμβεί, όταν οι άνθρω-
Η διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου του 1948 ποι δεν απολαμβάνουν προστασία των δικαιωμάτων
υποστηρίζει «ότι […] αποτελεί το κοινό ιδανικό στο τους.» Η προσπάθεια θεμελίωσης των ανθρωπίνων
83
οποίο πρέπει να κατατείνουν όλοι οι λαοί και όλα τα δικαιωμάτων πάνω στην ανθρώπινη φύση σκοντάφτει
έθνη, έτσι ώστε κάθε άτομο και κάθε όργανο της κοι- στην ιστορική πραγματικότητα, η οποία διδάσκει ότι
νωνίας, με τη διακήρυξη αυτή διαρκώς στη σκέψη, να συχνά οι άνθρωποι νοιάζονται για τους οικείους τους,
καταβάλλει, με τη διδασκαλία και την παιδεία, κάθε εκείνους με τους οποίους σχετίζονται άμεσα και πιθα-
προσπάθεια για να αναπτυχθεί ο σεβασμός των δικαι- νόν εκείνους με τους οποίους μοιράζονται την εθνική ή
ωμάτων και των ελευθεριών αυτών…» Το κοινό ιδα- φυλετική τους ταυτότητα, ενώ μπορούν να είναι φυσι-
80
νικό στο οποίο καλεί να κατατείνουν όλοι οι λαοί και κά αδιάφοροι για όλους τους άλλους.
84
όλα τα έθνη, προκύπτει από το γεγονός ότι η ιστορική
εμπειρία του ανθρώπου βεβαιώνει ότι πράξεις βαρβα- Οι συντάκτες της Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαι-
ρότητας οδηγούν συχνά τους ανθρώπους στην αθλιότη- ωμάτων, επιχειρούν να αποφύγουν οποιαδήποτε φι-
τα και τον τρόμο, στην εξέγερση κατά της τυραννίας λοσοφική ή θεολογική θεμελίωση τους. Θεωρούν, ότι
και της καταπίεσης. απλά υπάρχουν, πρέπει να υπάρχουν και το μόνο που
τους ενδιαφέρει είναι να ορίσουν ποια είναι, με την
Την ιστορική εμπειρία και τις αναγκαιότητες που προ- ελπίδα πως θα συμβάλλουν στον περιορισμό της βίας
κύπτουν από αυτήν επικαλείται στις έξι αιτιολογικές και της καταπίεσης εντός των ανθρωπίνων κοινωνιών.
Σελίδα 15
