Page 6 - Ορθοδοξία και Ανθρώπινα Δικαιώματα

ΑΝΑΛΕΚΤΑ Τεύχος 26 / Ορθοδοξία και Ανθρώπινα Δικαιώματα / 29 Οκτωβρίου 2014 www.pemptousia.

Η διάδοση και ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αποτελεί σήμερα για τη διεθνή κοινή γνώμη, η οποία
κατά τις τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα λόγω και της ραγδαίας ανάπτυξης των ΜΜΕ αναδείχτηκε σε
ισχυρότατο πολιτικό μέσο, μέτρο πολιτισμού των κρατών.

1.2. Το πρόβλημα της ορολογίας «ελευθερίες» χρησιμοποιείται κυρίως σε διακηρύξεις,
οι οποίες δεν έχουν νομική ισχύ, ο όρος «δικαίωμα»
Η ιστορική εξέλιξη του κράτους ανέδειξε την αναγκαι- αφορά στη νομική και όχι στη θρησκευτική ή ηθική
ότητα νομικής κατοχύρωσης ορισμένων θεμελιωδών δι- θεμελίωσή του.
καιωμάτων του ανθρώπου ή του πολίτη ως μεμονωμέ-
νου ατόμου ή ως μέλους μιας ομάδας. Τα θεμελιώδη 1.3 Τρεις γενιές ανθρωπίνων
21
αυτά δικαιώματα χαρακτηρίζονται συνήθως ατομικά δικαιωμάτων
δικαιώματα διότι εγγυώνται την ατομικότητα του αν-
θρώπου. Εναλλακτικοί όροι για τα ανθρώπινα δικαιώ- Στο Ελληνικό Σύνταγμα του 1975 χρησιμοποιείται για
ματα που χρησιμοποιούνται διεθνώς είναι «θεμελιώδη πρώτη φορά ο όρος «δικαιώματα του ανθρώπου» ο
ή ανθρώπινα δικαιώματα», «ατομικές, ανθρώπινες ή οποίος είναι σαφέστερος και ακριβέστερος σε σχέση
συνταγματικές ελευθερίες», «δικαιώματα και ελευ- με τον ταυτόσημο, και χρησιμοποιούμενο εναλλακτι-
θερίες του ανθρώπου». Οι έννοιες αυτές και άλλες κά στην ελληνική γλώσσα, «ανθρώπινα δικαιώματα».
22
συναφείς που χρησιμοποιήθηκαν και εξακολουθούν Ο όρος «ατομικά δικαιώματα» φαίνεται εξ αρχής να
να χρησιμοποιούνται, διαφέρουν μεταξύ τους διότι υπερέχει άλλων: «Με τη λέξη δικαίωμα σημαίνουμε
έχουν διαφορετικό ηθικό και ιδεολογικό περιεχόμενο, την ατομική απαίτηση – αξίωση που απορρέει από κά-
πηγάζουν από διαφορετικά πολιτικά και ηθικά θεω- ποιο Δίκαιο» , «τονίζει την αυθυπαρξία και την έμ-
25
ρητικά συστήματα και αναφέρονται σε διαφορετικές φυτη ατομικότητα του ανθρώπου» . Σκοπός εξάλλου
26
αντιλήψεις τόσο για την ανθρώπινη φύση όσο και για του δικαιώματος είναι να προστατεύσει το άτομο από
τη δικαιοσύνη. Σήμερα είναι γενικά παραδεκτό ότι τον ολοκληρωτισμό αλλά και από τον αυταρχισμό στον
23
ο όρος «δικαίωμα» είναι προτιμότερος από τον όρο οποίο συχνά διολισθαίνει η εξουσία σε ένα κράτος με
«ελευθερία» διότι «τονίζει την αναγνωρισμένη από την κατ’ αρχήν συνταγματική κατοχύρωση των ανθρωπί-
έννομη τάξη αξίωση», σε αντίθεση με τον όρο «ελευθε- νων δικαιωμάτων. Η χρήση του όρου «ατομικά δικαιώ-
ρία», ο οποίος «έχει στατική έννοια, αναφερόμενος σε ματα» κρίνεται ωστόσο ανεπαρκής διότι περιορίζει την
μια κατάσταση και όχι σε μια αξίωση». Ενώ ο όρος ιδέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις απαρχές της.
24

Σελίδα 6