Page 5 - Διαπολιτισμική Εκπαίδευση και Θρησκεία
P. 5
www.pemptousia.gr 7 Αυγούστου 2015 / Διαπολιτισμική Εκπαίδευση και Θρησκεία / Τεύχος 33 ΑΝΑΛΕΚΤΑ
Η αναγκαιότητα της διαπολιτισμικής αγωγής γί- αναδειχθεί το χριστιανικό μήνυμα μέσα στην σύγ-
νεται περισσότερο κατανοητή, αν λάβουμε υπόψη χρονη πλουραλιστική κοινωνία ως μήνυμα ζωής.
μας βασικούς της στόχους. Η αλλαγή στάσεων του
καθενός απέναντι στην πολιτισμική ποικιλία και δι- Σήμερα η πολιτισμική και θρησκευτική πολυμορ-
αφορά διά μέσου καλλιέργειας πλουραλιστικής και φία, ο πλουραλισμός, χαρακτηριστικό γνώρισμα
πολυπολιτισμικής νοοτροπίας είναι ο πρώτος της της Ευρώπης, και όχι μόνο, αποτελεί, πέραν των
στόχος, ως βασικό αίτημα της σύγχρονης πραγμα- θεωρητικών του διαστάσεων, ένα πρακτικό πρό-
τικότητας. Δεύτερο στόχο αποτελεί η καλλιέργεια βλημα συνύπαρξης ανθρώπων με αλληλοσυγκρου-
συνείδησης αποδοχής, σεβασμού και συνύπαρξης όμενες κοσμοθεωρίες και φιλοσοφίες. Εκείνο που
με το «διαφορετικό». Μια τέτοια συνείδηση όχι δημιουργεί συζητήσεις και αφορά άμεσα το θέμα
μόνο δεν απειλεί την προσωπική και εθνική ταυ- μας είναι η κατανόηση από τον καθένα της πραγ-
τότητα του καθενός, αλλ’ αντίθετα συμβάλλει στην ματικότητας αυτής και η ένταξη του χριστιανικού
βαθύτερη συνειδητοποίηση και τον εμπλουτισμό μηνύματος μέσα σ’ αυτό το πολυπολιτισμικό πλαί-
της. Αμεση συνέπεια των στόχων αυτών είναι η σιο των καιρών μας. Στην ουσία δεν πρόκειται για
καλλιέργεια ενός τύπου ανθρώπου ικανού να επι- τοποθέτηση έναντι άλλων θρησκειών ή εθνοτήτων
κοινωνεί και να συνυπάρχει ειρηνικά με τον όποιο όσο έναντι των ανθρώπων, που έχουν διαφορετικές
«άλλο», χωρίς προκαταλήψεις και διακρίσεις και θρησκευτικές πεποιθήσεις ή διαφορετικό πολιτι-
με αποφυγή δημιουργίας κλίματος αντιπαλότητας σμικό υπόβαθρο.
και αισθήματος υπεροχής.
Εκείνο το οποίο είναι αναγκαίο να προβληθεί, ως
Η διαπολιτισμική διάσταση στην εκπαίδευση, ως το κατ’ εξοχήν γνώρισμα της διαπολιτισμικής θρη-
ένα ιδιαίτερο και αναγκαίο είδος αγωγής, αντι- σκευτικής αγωγής, είναι η αλήθεια ότι η χριστια-
μετωπίζει με θετικό τρόπο την πολιτισμική ποι- νική Εκκλησία είναι πάνω απ’ όλα κοινωνία πί-
κιλία και την δυναμική αλληλεπίδραση των δι- στης, ελπίδας και αγάπης. Κι από αυτά τα τρία
αφορετικοτήτων. Η διαφορά και η ποικιλία δεν το σπουδαιότερο είναι η αγάπη.3 Μια κοινωνία
αποτελούν έλλειψη αλλά δικαίωμα. Γι’ αυτό η δηλαδή, όπου από την μια μεριά αναγνωρίζουμε
διαπολιτισμική διάσταση στην εκπαίδευση απο- την ετερότητα του άλλου ως σεβαστή πραγματικό-
βλέπει στην γνωριμία και στην νομιμοποίηση της τητα κι από την άλλη συνυπάρχουμε ειρηνικά μέσα
διαφοράς, αρκεί αυτή να μην απειλεί την υφιστά- στην διαφορετικότητά μας, ερμηνεύοντας έτσι στην
μενη νομιμότητα. Στο σημείο αυτό πρέπει να δι- πράξη τις πολιτισμικές και άλλες διαφορές ως θεί-
ευκρινιστεί ότι η θρησκευτική ανεκτικότητα είναι ες δωρεές.
μια παγκόσμια αξία και τοποθετείται μεταξύ των
πιο βασικών πανανθρώπινων δικαιωμάτων. Όμως, Πιο συγκεκριμένα είναι ανάγκη να περάσει το μή-
η ανεκτικότητα αυτή δεν μπορεί να επεκτείνεται νυμα ότι η Εκκλησία, ως κοινωνία αγάπης, εργά-
σε πρακτικές που συγκρούονται με άλλα βασικά ζεται για την υπέρβαση των διαφορών μεταξύ των
δημοκρατικά δικαιώματα, όπως, π.χ. είναι η αν- εθνικών ομάδων, που συγκροτούν μια ορισμένη
θρώπινη αξιοπρέπεια. 2 κοινωνία. Έτσι ενεργώντας, ακολουθεί το παρά-
δειγμα του ιδρυτού της, ο οποίος έσπασε τα δι-
Επομένως, η εκπαίδευση και μετεκπαίδευση στην αχωριστικά φράγματα. Όπως χαρακτηριστικά ση-
βάση της διαπολιτισμικής αγωγής, πρέπει να ιε- μειώνει ο Απ. Παύλος: «Ο Χριστός γκρέμισε τον
ραρχείται από την πολιτεία ως αντικείμενο μά- τοίχο, που υψωνόταν μεταξύ Ιουδαίων και Εθνικών
θησης πρώτης προτεραιότητας, αφού όλο και πιο και τους χώριζε, με αποτέλεσμα τους δυο να τους
έντονα το πολυπολιτισμικό στοιχείο αποτελεί χα- ενώσει διά του εαυτού του σε έναν νέο άνθρωπο,
ρακτηριστικό της γνώρισμα. κι έτσι να φέρει ειρήνη μεταξύ τους». 4
Ο ρόλος της διαθρησκευτικής αγωγής Η διαπολιτισμική και θρησκευτική αγω-
στην εκπαίδευση γή μέσα από βιβλικές και πατερικές
αναφορές
Όμως, αν για την αγωγή γενικότερα η διαπολιτι-
σμική διάσταση προβάλλεται σήμερα ως μια ανα- Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της υπέρβα-
γκαιότητα, για την θρησκευτική αγωγή η διάσταση σης αποτελεί η παραβολή του καλού Σαμαρείτη,
αυτή αποτελεί συστατικό της στοιχείο. Το στοιχείο όπου παραστατικά προβάλλεται η οικουμενική δι-
αυτό θα προσπαθήσουμε να αναδείξουμε, έχοντας άσταση της αγάπης ως το κατ’ εξοχήν κριτήριο
ως σημείο αναφοράς την κατάφαση και υπέρβαση αξιολόγησης της γνησιότητάς μας ως τέκνων του
της εθνικής ταυτότητας, με κριτήριο την οικουμενι- Θεού. Ιδιαίτερα τονίζεται ότι η χριστιανική αγάπη
κότητα της Ορθόδοξης Θεολογίας και την σπουδαι- είναι συγκεκριμένη έκφραση προς τον συγκεκριμέ-
ότητα της ελευθερίας του ανθρώπου. Στον προσδι- νο πλησίον. Η ενέργεια αυτή αποτελεί ορατή και
ορισμό της διαπολιτισμικής θρησκευτικής αγωγής απτή απόδειξη της αγάπης προς τον Θεό. Ο άγιος
το ζητούμενο είναι πώς μπορεί να προβληθεί και Μάξιμος ο Ομολογητής για να δείξει το αμφίδρομο
Σελίδα 5
