Page 6 - Διαπολιτισμική Εκπαίδευση και Θρησκεία
P. 6
ΑΝΑΛΕΚΤΑ Τεύχος 33 / Διαπολιτισμική Εκπαίδευση και Θρησκεία / 7 Αυγούστου 2015 www.pemptousia.gr
της αγάπης προς τον Θεό και στον οποιονδήποτε Ο ιερός Φώτιος, Οικουμενικός Πατριάρχης Κων-
συνάνθρωπο σημειώνει: «Ο αγαπών τον Θεόν, ου σταντινουπόλεως τον 9ο αιώνα, εμπνεόμενος από
δύναται μή και πάντα άνθρωπον ως εαυτόν αγα- τον οικουμενικό χαρακτήρα της Εκκλησίας και την
πήσαι… Μακάριος άνθρωπος, ός πάντα άνθρωπον πλατύτερη θεώρηση της ανθρώπινης φύσης, κάτω
εξ ίσου αγαπήσαι δύναται». Αυτό σημαίνει ότι η από τις όποιες διαφορές, θρησκευτικές ή άλλες,
5
αγάπη προς τον Θεό αποτελεί την κινητήρια δύ- κατόρθωνε να ανακαλύπτει την κοινή πνευματική
ναμη προσέγγισης ατόμων και λαών και επομένως φύση του ανθρώπου. Επάνω σ’ αυτή την στερεά
10
υπέρβασης των πολιτιστικών και άλλων διαφορών. και ασφαλή βάση χτίζει την προσωπική επικοινω-
νία με τον οποιονδήποτε άλλο συνάνθρωπο, με τον
Την πραγματικότητα αυτή την εκφράζει παρα- πλησίον του Ευαγγελίου. Η κίνηση αυτή του Φω-
στατικά ο αββάς Δωρόθεος με έναν κύκλο, στην τίου υπέρβασης των ορίων και διατειχισμάτων δεν
μέση του οποίου είναι ο Θεός, ενώ στην περιφέ- ήταν κάτι τυχαίο και συμπτωματικό αλλά μια στα-
ρεια βρίσκονται οι άνθρωποι, και παρατηρεί: «και θερή γραμμή πλεύσης, δηλωτικό των οικουμενικών
όσον πλησιάζουσι τώ Θεώ πλησιάζουσιν αλλήλοις, του τάσεων, που έχει διαχρονική αξία.
και όσον πλησιάζουσιν αλλήλοις, πλησιάζουσι τώ
Θεώ». Επομένως, «όσον εγγίζωμεν τώ Θεώ διά της Η σημασία της εθνικής ταυτότητας στις
εις αυτόν αγάπης, τοσούτον ενούμεθα τη αγάπη τη πολυπολιτισμικές κοινωνίες
του πλησίον, και όσον ενούμεθα τώ πλησίον, το-
σούτον ενούμεθα τώ Θεώ». 6 Η καλλιέργεια, διά μέσου της θρησκευτικής αγωγής,
μιάς τέτοιας αντίληψης όσον αφορά στις σχέσεις
Στο βιβλίο των Πράξεων των Αποστόλων περι- του Χριστιανισμού με το Ισλάμ, ιδιαίτερα ενδιαφέ-
γράφεται η συνάντηση του Αποστόλου Πέτρου ρει εμάς τους Έλληνες, όχι μόνο λόγω της γειτνία-
με τον Εκατόνταρχο Κορνήλιο, ο οποίος ήθελε να σης με μουσουλμανικές χώρες, αλλά και λόγω της
βαπτιστεί. Ο Πέτρος απευθυνόμενος στους συγκε- μακραίωνης συνύπαρξης του ελληνικού και αραβι-
ντρωμένους τους λέει: «Εσείς γνωρίζετε ότι δεν κού πολιτισμού στον μεσογειακό χώρο. Δηλωτικά
επιτρέπεται από τον νόμο σ’ έναν Ιουδαίο να συνα- του πνεύματος αυτού της αλληλοαποδοχής είναι
ναστρέφεται με έναν μή Ιουδαίο. Εμένα, όμως, μου τα λόγια του Ορθοδόξου Αρχιεπισκόπου Αλβανίας
έδειξε ο Θεός με όραμα ότι κανένα άνθρωπο δεν Αναστασίου, που απηύθυνε προς όλες τις κατευ-
πρέπει να τον θεωρούμε μολυσμένο ή ακάθαρτο… θύνσεις για να στηρίξει την ανάγκη συμβίωσης στα
Αλήθεια τώρα καταλαβαίνω ότι ο Θεός δεν κάνει Βαλκάνια: «Ούτε οι μουσουλμανικές κοινότητες»,
διακρίσεις, αλλά δέχεται τον καθένα σ’ όποιον λαό τόνισε, «ούτε οι χριστιανικές έχουμε το δικαίωμα
κι αν ανήκει, αρκεί να τον σέβεται και να ζεί σύμ- να κλεισθούμε στον εαυτό μας, βλέποντας ανταγω-
φωνα με το θέλημά Του». Προσεγγίζοντας τους νιστικά ο ένας τον άλλον. Ο μοναδικός δρόμος για
7
στίχους αυτούς με μια διαπολιτισμική προοπτική, τα Βαλκάνια είναι η αλληλοκατανόηση».
παρατηρούμε ότι από την μια μεριά έχουμε επιβε-
βαίωση και αποδοχή της εθνικής ετερότητας κι από Από την όλη ανάλυση του θέματος καταδείχθη-
την άλλη υπέρβασή της. κε, νομίζουμε, ότι η σύγχρονη θρησκευτική αγωγή
έχει και έναν νέο ρόλο, που τον επιβάλλει η ίδια
Όχι μόνο τότε αλλά πάντοτε στην αποστολή της η πραγματικότητα. Να μορφώσει τους χριστιανούς
Εκκλησίας λειτουργούν συμπληρωματικά τόσο η ώστε να συνειδητοποιήσουν ότι η σημασία και η
κατάφαση της εθνότητας, κατά την προτροπή του αξία της εθνικής ταυτότητας σε μια πολυπολιτι-
ιδρυτού της «πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα σμική κοινωνία δεν έγκειται στην αυτονόμησή
έθνη», όσο και η εν Χριστώ υπέρβασή της, αφού, της, αλλά εξαρτάται από το αν και κατά πόσο όχι
8
κατά τον Απόστολο Παύλο, «ουκ ένι Ιουδαίος ουδέ μόνο δεν παρακωλύει, αλλά προωθεί την αρμονική
Έλλην.. πάντες γάρ υμείς είς εστέ εν Χριστώ Ιη- συμβίωση με τους συνανθρώπους μας διαφορετι-
σού». Αυτό σημαίνει ότι, ενώ το κάθε έθνος ανα- κών εθνοτήτων και πολιτισμών. Αυτό σημαίνει ότι
9
πτύσσει τα χαρακτηριστικά στοιχεία της ετερότη- το μείζον είναι η καλλιέργεια ενός οικουμενικού
τάς του, η Εκκλησία το προσλαμβάνει για να το πνεύματος, που θα υπερβαίνει τις εθνοτικές και
εντάξει στην ενότητα του ανθρωπίνου γένους. Με άλλες διαφορές, χωρίς, όμως, να τις ισοπεδώνει.
άλλα λόγια πρόκειται για αλληλοπεριχώρηση της Μια συγκεκριμένη εκδήλωση του πνεύματος αυτού
οικουμενικότητας και της τοπικότητας. είναι και η θεώρηση του αλλόθρησκου ως αδελφού
«ει και το διάφορον της πίστεως ίσταται». 11
Οι παραπάνω βιβλικές και πατερικές αναφορές δεν
σημαίνουν παραίτηση κάποιου από το θρησκευτικό Τα λόγια του μακαριστού Γέροντα της Ιεράς Μο-
του πιστεύω, αλλά αναγνώριση του δικαιώματος του νής του Τιμίου Προδρόμου της Αγγλίας Σωφρονίου,
άλλου να έχει την δική του πίστη. Με τον τρόπο αυτό στο βιβλίο του «Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί»
αναγνωρίζεται η παγκοσμιότητα του Θεού και η δυ- επιβεβαιώνουν την διαχρονικότητα του οικουμενι-
νατότητά Του να επιλέγει διάφορους δρόμους προ- κού πνεύματος της Εκκλησίας του Χριστού: «…όχι
σέγγισης των ανθρώπων με σκοπό την σωτηρία τους. μόνον οι Χριστιανοί, αλλά ακόμη κι αυτοί που δεν
Σελίδα 6
