Page 12 - argyrakos-yperpisteos

συζήτηση σύνθημα έχει σταθερά τη θέση του και στα πρώτα ακαδημαϊκά έργα της
ρωσικής ιστοριογραφίας, όπως στην «Ιστορία του Ρωσικού Κράτους» του ιστορικού
N.Μ. Karamzin (1766-1826) η οποία χρονικά πλησιάζει την Επανάσταση του ‘21. Στον
ο
5 τόμο που εκδόθηκε το 1816, η αφήγηση της μάχης αναφέρει και πάλι ότι οι γενναίοι
48
Ρώσοι πολεμιστές είναι έτοιμοι να πεθάνουν «για την πατρίδα και την πίστη». Η
αντικατάσταση της «ρωσικής γης» με την «πατρίδα» δεν έχει κάποια ιδιαίτερη
σημασία, γιατί αυτές οι δύο λέξεις χρησιμοποιούνται εναλλακτικά τουλάχιστον μέχρι
ου
τις αρχές του 19 αιώνα (βλ. κατωτέρω περί της εφημερίδας «Ρωσικό Δελτίο»).
To 1622 o ιερωμένος Sakovych Kasiian (γεν. π. 1578 στη σημερινή Δυτική Ουκρανία)
σε ένα ποίημα που υμνεί τους Κοζάκους ιππότες, γράφει:

Χρυσή ελευθερία – έτσι την ονομάζουν.
Όλοι παλεύουν να την αποκτήσουν. Όμως δεν δίνεται στον καθένα,
49
παρά μόνο σ΄αυτούς που υπερασπίζονται την πατρίδα και τον Θεό.

Οι αρχηγοί των Κοζάκων θεωρούσαν τον εαυτό τους μέρος του θρησκευτικά
50
προσδιοριζόμενου έθνους των Ορθόδοξων Ρους.

Από την εποχή του Μεγάλου Πέτρου το σύνθημα ακούγεται όλο και συχνότερα (ή
αυξάνουν οι διαθέσιμες πηγές που το αναφέρουν) και υιοθετείται από την επίσημη
τσαρική προπαγάνδα. Το 1709 πριν από τη Μάχη της Πολτάβα εναντίον των Σουηδών,
ο Μ. Πέτρος καλεί το στρατό του να πολεμήσει για την πατρίδα, την ορθόδοξη πίστη και
51
την Εκκλησία (за Отечество, за Православную нашу веру и Церковь). Το 1711,
κατά την αποτυχημένη εκστρατεία του Προύθου, ο Μ. Πέτρος καλεί τους Χριστιανούς
των Βαλκανίων, Καθολικούς και Ορθόδοξους, να ενωθούν μαζί του και να πολεμήσουν
«για την πίστη και την πατρίδα, για την τιμή και τη δόξα» και να ελευθερωθούν από τους
52
Μουσουλμάνους. Στο κάλεσμα αυτό ανταποκρίθηκε μόνο ο βλαντίκα (πρίγκηπας-
επίσκοπος) του Μαυροβουνίου και μερικοί Σέρβοι.

To 1742, κατά την ενθρόνιση της τσαρίνας Ελισάβετ Α’ (κόρης του Μ. Πέτρου), ο
αρχιεπίσκοπος Αμβρόσιος του Νόβγκοροντ την καλεί «να μη λυπηθεί ούτε την τελευταία
σταγόνα του αίματός της για να υπερασπιστεί την ακεραιότητα της πίστης και της
53
πατρίδας».

Το σύνθημα «Για τη σωτηρία της πίστης και της πατρίδας» (За спасение веры и
отечества, (Za spasenye Very i Otechestva)) προβλήθηκε ιδιαίτερα κατά τις τελετές
γύρω από τη στέψη της Αικατερίνης Β’ το 1762. Αναγραφόταν πάνω σε διάφορες
επιφάνειες, από αψίδες μέχρι νομίσματα και μετάλλια.

48 Karamzin Nikolay, Istoriia gosudarstva Rossiiskogo, τομ. 5, σ. 35. Αναφέρεται στο Parppei Kati M.J.,
The Battle of Kulikovo Refought…, 2017, σ. 124.
49 Plokhy S., The Cossacks and Religion …, 2001, σ. 168.
50 Plokhy S., The Origins of the Slavic Nations, 2006, σ. 193
51 Kharkhordin, σ. 14 και σημ. 56.
52 Zdenko Zlatar, The Poetics of Slavdom…, 2007, τ. 2, σ. 686.
53 Gaida F., “For Faith, Tsar and Fatherland…”

12