Page 6 - lemontzis-antilipseis

Θεός είναι Δημιουργός δεν αναφερόμαστε στην άρρητη και ακατάληπτη,
υπερβατική Ουσία Του η οποία δεν μπορεί να γίνει γνωστή, αλλά
αναφερόμαστε στις άκτιστες Ενέργειες Του. Όταν λοιπόν ονομάζουμε τον
Θεό Δημιουργό αναφερόμαστε στη δημιουργική Του ενέργεια. Γι΄ αυτό οι
Πατέρες μας δίδαξαν ότι δύο είναι οι οδοί για να εκφραστούμε για το Θεό:
η καταφατική και η αποφατική. Η καταφατική οδός αποτελεί το
ανθρώπινο εγχείρημα να υπαχθεί τρόπον τινά το απρόσιτο του Θεού στις
οριοθετήσεις των εννοιολογικών σχημάτων καθώς αποδίδουμε στο Θεό
ιδιότητες όπως αγαθός, δημιουργός κλπ. Αυτές οι θεωνυμίες δεν είναι
αυθαίρετες διότι από τη μια αποκαλύπτουν την ύπαρξη της Θείας
Ουσίας, χωρίς πραγματική έκθεση του περιεχομένου Της, από την άλλη
βασίζονται στο γεγονός ότι ο Θεός αποκαλύπτεται και αντικατοπτρίζουν
την ποικιλία των Ενεργειών Του.
Όταν λέμε ότι ο Θεός ενεργεί με ένα συγκεκριμένο τρόπο(π.χ.
δημιουργεί, σκέφτεται, κλπ.) ή διατυπώνουμε θεωνυμίες,
χρησιμοποιώντας πολλές φορές ανθρωπομορφικές εκφράσεις
προσπαθούμε να συλλάβουμε και να διατυπώσουμε την αλήθεια,
ποικιλοτρόπως και κατά συνέπεια, συμβατικά. Αν και δεν υπάρχει λέξη
και έννοια που να μπορεί να προσδιορίζει με ακρίβεια την Ουσία του
Θεού, όμως ο Θεός επιτρέπει στον άνθρωπο να συλλάβει διάφορους
περιγραφικούς όρους και ονομασίες για Αυτόν, με βάση την
πραγματικότητα των αποκεκαλυμμένων ενεργειών Του, έτσι όπως
καταγράφονται στην εμπειρία της θείας αποκαλύψεως. Όπως ο απλός
άνθρωπος αισθανόμενος τη θερμαντική και φωτιστική ενέργεια του ήλιου
κατανοεί ότι αυτό το ουράνιο σώμα είναι θερμό και είναι φωτεινό χωρίς
όμως να μπορεί να γνωρίσει την ουσία του, κατά τον ίδιο τρόπο ο
άνθρωπος βλέποντας το δημιουργικό έργο, την αγαθότητα, τη σοφία, τη
δικαιοσύνη και τις λοιπές Ενέργειες του Θεού που εκδηλώνονται στην
Οικονομία, αποκαλεί το Θεό αντίστοιχα δημιουργό, αγαθό, σοφό,
παντοδύναμο, δίκαιο,κλπ. Αυτές οι θεωνυμίες πηγάζουν από την
αποκάλυψή και την αιτιώδη σχέση του Θεού με τον κόσμο,
χαρακτηρίζουν την κατ’ ενέργειαν σχέση του Θεού με τον κόσμο και δεν
είναι δηλωτικές της Ουσίας Του.
Η άλλη οδός είναι η αποφατική οδός η οποία αναγνωρίζει ότι παρόλες τις
ανθρώπινες περιγραφές ο Θεός παραμένει ακατανόητος, ανέκφραστος
και απερινόητος. «Σὺ γὰρ εἶ Θεὸς ἀνέκφραστος, ἀπερινόητος, ἀόρατος,
ἀκατάληπτος…», αναφέρουμε κατά την τέλεση της Θείας Λειτουργίας.
Μολονότι, ο Θεός επιτρέπει στον εαυτό Του να γίνει γνωστός και να
περιγραφεί, ως ένα βαθμό, με τη χρήση της ανθρώπινης γλώσσας,
βρίσκεται όμως πέρα και πάνω από κάθε ανθρώπινο προσδιορισμό και

5