Page 13 - Οι διά Χριστόν Σαλοί
P. 13
www.pemptousia.gr Τεύχος 22 / Δια Χριστόν Σαλοί / 13 Ιουνίου 2014 ΑΝΑΛΕΚΤΑ
Διά Χριστόν Σαλότητα και Αγιότητα
Στην πολύ ενδιαφέρουσα σειρά των άρθρων του αρχιμ. Παύλου Παπαδόπουλου για
τους διά Χριστόν σαλούς ως ηθικά και ποιμαντικά πρότυπα, δημοσιεύουμε σήμερα τη
συνέχεια των ετυμολογικών παρατηρήσεων για την προέλευση του όρου “σαλός” και
ακολούθως την αναφορά στη συσχέτιση της σαλότητας με την αγιότητα.
ίδια λέξη χρησιμοποιούνταν αμετάφραστη ο ηθικός από κάθε άποψη. Επίσης, για κάποιον
Η στη Ρωσία[1] και αργότερα αντικαταστά- “χριστιανό”, άγιος είναι εκείνος που έχει εσωτε-
θηκε από τη σλαβική λέξη «Pokhab», η οποία ρικά βιώματα, ζει πνευματικά, περιέρχεται σε έκ-
σημαίνει άσεμνος, αισχρός, ανήθικος[2]. Τέλος σταση και βλέπει πράγματα που δεν τα βλέπουν
επικράτησε ο ευρύτερος όρος «Υοurodstvo» που οι άλλοι, με απλά λόγια ζει υπερφυσικές κατα-
μεταφράζεται τρελός, (η λέξη yourod προέρχεται στάσεις και ενεργεί υπερφυσικές πράξεις, δηλ.
από μια σλαβική ρίζα που σημαίνει αλλότροπος περιέχει ένα στοιχείο με χροιά μυστικισμού.
ή παράξενος)[3] «yourodstvo khrista radi» που
σημαίνει ότι, η διά Χριστόν μωρία ή μανία είναι Στην ελληνική γραμματεία ο όρος άγιος πα-
μια μορφή άσκησης που συνίσταται στο ότι αυτός ράγεται από το ρήμα ἅζεσθαι, που εκφράζει το
που την εφαρμόζει (ο σαλός) δίνει για την αγάπη υποκειμενικό συναίσθημα του ανθρώπου απένα-
του Χριστού την εντύπωση του ανόητου. ντι στο άγιο[9]. Το ρήμα ἃζομαι στην αρχαία ελ-
ληνική θρησκεία έχει τη σημασία της εκδηλώσεως
Η Ρωσική Εκκλησία διατήρησε την παράδοση φόβου προς το Θεό[10]. Σε παλαιότερο λεξικό ο
των διά Χριστόν σαλών με περισσότερο ενθουσι- όρος αυτός προέρχεται από τη λέξη άγος ή άζω,
ασμό από τους βυζαντινούς. Δεκαέξι Ρώσοι σαλοί που έχει την έννοια του καθαρού, ιερού, σεβάσμι-
είναι αναγνωρισμένοι επίσημα, ενώ λιγότεροι εί- ου[11].
ναι οι Έλληνες σαλοί. Έτσι, έγινε η Ρωσία η χώρα
της προτιμήσεως αυτού του τρόπου άσκησης: «Η Στην ελληνιστική εποχή, άγιοι αρχίζουν να
μανία για την αγάπη του Χριστού ήταν πυκνό χαρακτηρίζονται και οι θεοί της εποχής αυτής
φαινόμενο στη Ρωσία, οι σαλοί ήτανε πολυάριθμοι (Σέραπις, Ίσις, Βαάλ)[12]. Στην Παλαιά Διαθή-
και δημοφιλείς παρά οπουδήποτε αλλού»[4]. Επί- κη, συναντούμε την λέξη άγιος στην μετάφραση
σης, ο Νικόλαος Αρσενιέφ στο βιβλίο του «HΡωσι- των Ο΄, ως μετάφραση της εβραϊκής λέξης gadosh
κή Ευσέβεια», αναφέρει: «από τους σαλούς, που ή godesh[13]. Η λέξη αυτή έχει άμεση σχέση
έζησαν από τον 14ο αιώνα μέχρι το 17ο, ανακηρύ- με πρόσωπα και πράγματα της λατρείας, όπως
χτηκαν άγιοι καμιά τριανταριά. Στους αιώνες 18ο Θεός, άνθρωπος, χώρος, χρόνος. Οι άνθρωποι που
και 19ο, ο αριθμός αυτών των Yourodivy, κανονι- ονομάζονται άγιοι, είναι εκείνοι που τηρούν τις
κών αγίων, είναι σχετικώς πολύ μεγάλος»[5]. εντολές του Θεού και αποφεύγουν την αμαρτία
(Αβραάμ, Ισαάκ, Προπάτορες)[14]. Στην Καινή
Από τα παραπάνω συμπεραίνουμε ότι ο σα- Διαθήκη η λέξη άγιος έχει την ίδια έννοια με αυτή
λός άνθρωπος είναι μία περίπτωση ψυχικά αρ- της Παλαιάς. Άγιος είναι ο Θεός-Πατήρ, ο Υιός, το
ρώστου, δηλ. τρελού, ο οποίος δρα και φέρεται άγιο Πνεύμα, η Εκκλησία, τα μέλη της θριαμβεύ-
ανισσόροπα, χωρίς λογική και έχοντας χάσει την ουσας Εκκλησίας κ.α. Μέχρι και σήμερα, οτιδήπο-
επαφή με τον τρόπο που σκέπτονται και ενεργούν τε σχετίζεται με την θ. λατρεία είναι άγιο (σκεύη,
οι άνθρωποι του περιβάλλοντός του[6]. Αντίθετα, βιβλία)[15].
οι διά Χριστόν σαλοί ζουν και συμπεριφέρονται
“σαν” να είναι τρελοί, προκειμένου να κερδίσουν Κατά τους Πατέρες, το επίθετο άγιος αποδίδε-
τον Χριστό, αλλά και για να αποκρύψουν τις αρε- ται πρώτιστα στο Θεό, ως ουσία και πηγή αγιότη-
τές και τα χαρίσματα που τους έδινε ο Θεός[7]. τας, από τον οποίο εξαρτάται κάθε ιερό και άγιο
στοιχείο του κόσμου, που ποτέ δεν είναι άγιο από
3. Η έννοια της «Αγιότητος» τη φύση του, αλλά πάντα «τῇ μεθέξει». Οι όροι
(gadosh, άγιος) υποδηλώνουν μια σχέση ολοκλη-
Οι άγιοι δεν αποτελούν ξεχωριστή κάστα αν- ρωτικής εξαρτήσεως από το Θεό[16]. Επίσης, οι
θρώπων, αλλά είναι εκείνοι οι οποίοι ανταπο- Πατέρες παρατηρούν ότι η τελείωση του ανθρώ-
κρίνονται ελεύθερα στο κάλεσμα που ο Χριστός που αποτελεί δωρεά του Θεού προς τον άνθρωπο,
απευθύνει σε όλους, μέσα από το ευαγγελικό κή- την οποία οικειοποιείται ο άνθρωπος με την πίστη.
ρυγμα[8]. Όμως, για τους περισσότερους ανθρώ- Αυτοί οι οποίοι επιθυμούν να γίνουν άγιοι πρέπει
πους, άγιος είναι εκείνος που δεν αμαρτάνει, δηλ. να διέλθουν από ορισμένες βαθμίδες πνευματικής
Σελίδα 13
