Του Κόσμου τα Γυρίσματα – Παναγία η Μηλιώτισσα, γιορτάζει στο Γεννέθλιον της Θεοτόκου στο χωριό Μηλιά, του δήμου Αλμωπίας Πέλλας.
Με λαμπρότητα και κατάνυξη εορτάστηκε το Γενέσιον της Θεοτόκου στην ενορία της Μηλιάς, η οποία υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Εδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας και στον Δήμο Αλμωπίας του Ν.Πέλλας.
Το χωριό Ελμαλίκ στα Ελληνικά σημαίνει Μηλιά ή Μήλοι. Την «Παναγία του Ελμαλίκ» ο Μακαριστός Μητροπολίτης Εδέσσης Πέλλης Και Αλμωπίας κυρός Καλλίνικος την ονόμασε «Η Παναγιά της Μηλιάς» και αναφερόταν από το 1967. Τα τελευταία 25 χρόνια αναφέρεται ως «Παναγία Μηλιώτισσα».
Την εικόνα της Παναγίας Μηλιώτισσας, στον τύπο της «Οδηγήτριας» ,μαζί με άλλα Ιερά Κειμήλια έφεραν το 1922 ξεριζωμένοι Έλληνες από την Μ.Ασία με πρωτοστάτη το παπα Παύλο Τσαουσάκη ,από ένα χωριό της Μ.Ασίας που λεγόταν Ελμαλίκ του Νομού Νικομήδειας. Στην αρχή περίπου για δυο χρόνια εγκαταστάθηκαν στον Βόλο και στη συνέχεια στο χωριό Μηλιά στο Ν. Πέλλας.
Το Γενέσιον της Θεοτόκου.
Από τις παλαιότερες ακολουθίες της Εκκλησίας μας είναι και αυτή της Αρτοκλασίας, συνδεδεμένη αρχικά με την τάξη της Αγρυπνίας, με πολλές παραλλαγές και τροποποιήσεις στη συνέχεια, και οπωσδήποτε πολύ αγαπητή στο φιλακόλουθο πλήρωμα της Εκκλησίας. Και τούτο διότι ο άρτος από πολύ παλαιά εθεωρείτο σύμβολο τόσο του Χριστού όσο και της Εκκλησίας. Επομένως η βασική αυτή τροφή των ανθρώπων αγιαζομένη είναι και μέσο μετάδοσης ευλογιών, χαρισμάτων και ιάσεων.
«Πληρούσθε εν Πνεύματι λαλούντες εαυτοίς ψαλμοίς και ύμνοις και ωδαίς πνευματικές»
Το θείο λόγο κήρυξε ο ιεροκήρυκας της Ιεράς Μητροπόλεως Εδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας αρχιμανδρίτης Παντελεήμων Καραλάζος.
Σύμφωνα με την αρχαιολόγο καθηγήτρια του ΑΠΘ κ.Μαυροπούλου, έχει Αγιογραφηθεί τον 7ο - 8ο αιώνα μ.Χ. Συντηρήθηκε πριν την Άλωση της Κωνσταντινούπολης περίπου το 1400 – 1450, δεύτερη συντήρηση έγινε το 1650 – 1700 στην Κωνσταντινούπολη.
Σύμφωνα με την προφορική παράδοση αγιογραφήθηκε στην Ιερουσαλήμ από καλογέρους ερημίτες και Ευλογήθηκε στην Κωνσταντινούπολη. Κατόπιν δόθηκε ως Ευλογία στους «Ελμαλικιώτες-Μηλιώτες». Η πρώτη Αγιογραφία φαίνεται μέχρι και σήμερα καθαρά στο δεξί άνω μέρος της εικόνας και στα πρόσωπα του Χριστού και της Παναγίας.
Χαρακτηριστικό της Εικόνας είναι Τα χαρακτηριστικά και έντονα Μάτια Της ΠΑΝΑΓΙΑΣ, που σε παρακολουθούν από κάθε γωνία.
Η εικόνα έχει μακρά ιστορία και πιστοί από κάθε γωνιά της Ελλάδας αλλά και του εξωτερικού συρρέουν στη Μηλιά, προκειμένου να προσκυνήσουν τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Μηλιώτισσας.
Του ιερού κλήρου και του ευσεβούς λαούς κατά την λιτάνευση της ιεράς εικόνος προεξήρχε ο πρωτοσύγκελος της της Ιεράς Μητροπόλεως Εδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας αρχιμανδρίτης Στέφανος Δέβρελης.
Νέοι σηκώνουν στα χέρια τους την εικόνα της Θεοτόκου της Μηλιώτισσας, προς ευλογία κατά την λιτάνευση της εικόνας μέσα στους δρόμους του χωριού κατά την ημέρα της εορτής.
Πλήθος κόσμου προσήλθε στις ακολουθίες για τον εορτασμό του Γενεσίου της Θεοτόκου και για να προσκυνήσει την εικόνα της Παναγίας της Μηλιώτισσας.
Μέχρι και σήμερα η εικόνα της Παναγίας της Μηλιώτισσας εξακολουθεί να μαρτυρεί την παρρησία της Θεοτόκου προς τον Κύριο μέσω των Θαυμάτων σε θέματα ευτεκνίας και ασθενειών πολλών πιστών και προσελκύει κόσμο για να την προσκυνήσουν και να καταθέσουν ενώπιον της την ευχαριστία, τη δοξολογία και την παράκληση.